Columns van Elske Koopman 2006
Rust
Na een jaar tumult is het even rustig in Den Haag. De politieke arena is verlaten en de dames en heren die op en om het Binnenhof werken genieten van een welverdiende vakantie. Zij kunnen zich even opladen en bijkomen van een jaar vol tumult. Twee verkiezingscampagnes, twee kabinetscrises en twee opgestapte ministers. Het gebeurde op de vierkante kilometer. Iedereen was wel even aan rust toe. De ene zoekt rust op Cuba, de ander op Ibiza, als het maar ver weg is. Ver weg van formeren en de dingen die volgend jaar meteen weer gaan beginnen. Zeker is dat er weer een verkiezingscampagne aan zit te komen. Dit keer voor het bestuur van de provincies. Belangrijk, want de uitslag daarvan bepaalt de samenstelling van de Eerste Kamer. Die moet de wetten goedkeuren en met de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer kunnen daar nog wel eens dingen gaan veranderen. Het kan de coalitie in het nauw brengen, de coalitie die Wijffels bij elkaar moet brengen. Lukt dat hem niet, dan komen er misschien alsnog ook weer landelijke verkiezingen. Dan mag de kiezer duidelijker uitspreken wat hij of zij wil. Want in de extremen zit het kennelijk niet, daar is niet echt eer aan te behalen. Niemand wil met de partij voor de vrijheid, constateerde Geert Wilders al op de verkiezingsavond en het CDA wil ook niet echt met de SP. Of is die laatste partij te vroeg van het toneel afgestapt? Een jaar vol verwachtingen wacht Den Haag. Het is in het nieuwe jaar dan ook waarschijnlijk snel gedaan met de rust. De vraag is wel hoe lang het duurt en of 2007 het jaar 2006 kan overtreffen in spanning en politiek gekrakeel. Iedereen in ieder geval een gelukkig nieuwjaar gewenst en hopelijk blijft het ook een beetje rustig.
Uniek
Het moet gezegd, Rita Verdonk is uniek. Ze lijkt zelfs een poging te doen daarmee in het Guinnes Book of Records te komen. Ze was uniek in haar aanpak van haar bevoegdheid om bijvoorbeeld topsporters de Nederlandse nationaliteit te krijgen. Salomon Kalou bleef Ivoriaan. Ze wilde na absolute ontkenning opeens toch lijsttrekker van de VVD worden, recht door zee, zo heette het. Daarna betichtte ze indirect de Tweede Kamer van het onwettig handelen. Liefst drie jaar zou de Kamer met 149 rechtmatige leden hebben vergaderd, want Ayaan Hirsi Ali was geen Nederlandse. Na veel rumoer en nachtelijke debatten en natuurlijk een onder druk opgestelde verklaring van Hirsi Ali zelf, was ook dat brandje geblust. Een val van het kabinet was het gevolg, maar twee partijen bleven over, lekker rustig. De rust duurde maar even. Ze was dan net niet de lijsttrekker geworden, als nummer twee haalde ze meer voorkeurstemmen dan nummer één Mark Rutte. Een couppoging was het gevolg, of nee een commissie moest de gevolgen maar eens gaan onderzoeken. Uniek was het wel, nog nooit eerder in de geschiedenis was de nummer twee in aantal stemmen boven de lijsttrekker beland. De euforie duurde even, toen schikte zij zich onderdanig in de rol van de nummer twee. Weer was het even rustig. Tot de nieuwe meerderheid in de Tweede Kamer een uitzetstop wilde voor oude asielzoekers. Dat kon Verdonk niet verkroppen. Zij legde twee moties naast zich neer en kreeg een motie van afkeuring tegen. Uniek. Nooit eerder dwong de Tweede Kamer een demissionair minister met zo’n motie tot aftreden, of het wijzigen van beleid. Ze ging niet, stond haar portefeuille af uit landsbelang. Het wachten is op een nieuwe actie van Verdonk als oppositielid in de Tweede Kamer. Alles voor een plekje in het boek, wellicht.
Denken
Het weekeinde is voor veel mensen een tijd van rust, het opknappen van klussen waar doordeweeks geen tijd voor is, het huis schoonmaken, boodschappen doen, bijlezen, een tegenhanger van de drukke werkweek. Dat geldt niet voor informateur Rein Jan Hoekstra. Hij moest eens goed nadenken. Peinzen over zijn verkenning. Het CDA kiest geen partij, maar is niet erg enthousiast over een coalitie samen met de SP.
Het CDA wil liever met de ChristenUnie, maar daar voorziet de PvdA weer problemen vanwege grote verschillen. Jan Peter Balkenende, demissionair premier, heeft afgelopen vrijdag tijdens de ministerraad waarschijnlijk weemoedig om zich heen gekeken. Wat zou hij graag een andere uitslag hebben gezien. Verliezen is nooit leuk, maar hij is tenminste de grootste gebleven. De VVD heeft zoveel verloren dat de partij nu vierde van Nederland is. Pijnlijk en niet meer geschikt voor een coalitie met twee partijen. Dat terwijl de VVD toch de droompartner van Balkenende was. Hij kan niet anders dan zijn gedachten nu verzetten. Hij zal wel moeten. Zou de telefoon in huize Balkenende hebben geklingeld tijdens het denkwerk van Hoekstra? Dat zullen we misschien wel nooit weten.
Zeker is dat de huidige coalitiepartner VVD de wonden likt. Een commissie onder leiding van oud-minister van VROM Sybilla Dekker mag de oorzaken van het verlies gaan onderzoeken. Zou ze ook kijken naar de gevolgen van het beleid en de belofte van Bos dat haar ‘kindje’ de huurwet van tafel zou gaan? De Eerste Kamer behandelt de wet al niet. Dat is winst voor links. Het enige wat rest is haar en Hoekstra veel sterkte en wijsheid toe te wensen.
Karwei
Demissionair minister Gerrit Zalm van Financiën heeft gesproken. Hij stapt uit de politiek. Hij eindigt zijn ministerschap als zijn opvolger daar is. Zalm zelf denkt dat dat misschien wel eens na volgende verkiezingen zal zijn. In ieder geval verwacht hij een lange en ingewikkelde formatie. Mark Rutte vindt dat daarbij rekening moet worden gehouden met de voorkeursstemmen op Rita Verdonk. Volgens hem is dat een teken van waardering voor haar integratiebeleid. Echt gemakkelijk kan hij zich niet voelen, zijn nummer twee is hem met bijna zeventigduizend voorkeurstemmen voorbijgestreefd.
CDA´er Rein Jan Hoekstra mag ondertussen de haast onmogelijke klus klaren. Hij moet onderzoeken welke meerderheidscoalitie mogelijk is en kan rekenen op een vruchtbare samenwerking met de Staten-Generaal, zo staat in zijn opdracht omschreven. Hij begint met drie dagen lang praten, praten, praten. De eerste genodigde is Jan Peter Balkenende en de laatste op donderdagmiddag is Bas van der Vlies, het langstzittende Tweede Kamerlid.
Het kan geen gemakkelijke klus zijn. Een teken aan de wand is dat vice-president van de Raad van State en eerste adviseur van koningin Beatrix, Herman Tjeenk Willink zaterdag uren bij de koningin zat voorafgaand aan de benoeming van Hoekstra. Tjeenk Willink hoopt toch dat de formatie een beetje snel kan. Hoekstra heeft als verkenner al laten weten enkele weken nodig te hebben voor de eerste verkenningsfase.
Puzzelen
De stemmen zijn geteld, de kaarten geschud, alle clichés komen voorbij en het grote puzzelen kan beginnen. Koningin Beatrix heeft haar adviseurs al gehoord en gaat verder met het luisteren naar de wensen van de fractievoorzitters. Hoewel maandag de Kiesraad pas de officiële uitslag heeft, is de grote lijn wel duidelijk. Het zittende kabinet heeft flink verloren, maar het CDA is nog de grootste dus viert feest. De SP heeft gewonnen, oude rot Remi Poppe keert terug en dat werd gevierd met vijf taarten. Geen overbodig aantal met een nieuwe fractie van vooralsnog 26 kamerleden. Andere winnaars zijn geheel aan uw rechterhand de Partij voor de Vrijheid, waar nog steeds bijgezegd wordt van Geert Wilders. Helemaal links staat de Partij voor de Dieren. Deze twee Pvd’s hebben mogelijk die andere, de PvdA wel verlies bezorgd. Tien zetels gingen eraf. Wouter Bos was en is zeker niet in juichstemming en zal nog bekijken waar dit verlies aan ligt. Zeker nu de peilingen net voor de verkiezingen juist weer wat gunstiger waren. Diezelfde peilingen hebben volgens LPF die van de P een V heeft gemaakt de partij bewust kapot gemaakt. De opiniepeilers hebben er volgens Mat Herben met hun nullen voor gezorgd dat de partij nu de Tweede Kamer moet verlaten. De andere rechtse partij mocht er niet eens in en de tranen brandden achter de ogen van lijsttrekker Marco Pastors. Tranen van vreugde waren er bij de ChristenUnie. Niet links en niet rechts, christelijk-sociaal. De partij van André Rouvoet won genoeg zetels om een rol te spelen tijdens de formatie. Dan moet de PvdA, die nu de wonden likt, wel meedoen. Bos wil dat eerst de grootste en de grootste winnaar met elkaar praten. Marijnissen wil zijn verantwoordelijkheid nemen, zelfs met het CDA. Zou de kiezer dat hebben gewild, de fabrieksarbeider uit Oss in een kabinet met Balkenende?
V-dag
Eerder dan verwacht en toch gekomen: het is weer verkiezingsdag. Jawel mooi stemweer, niet te warm, regelmatig droog. Een beetje koud is het wel, maar dat mag de pret niet drukken. Het is tijd voor het verworven recht tot stemmen. Je keuze bepalen en uitmaken of je dat strategisch doet, of vanuit idealen. De ene strateeg is de andere niet, dus dat strategisch kiezen kan nog leuk uitpakken. Na twee lijsttrekkersdebatten, voor smurfen en olifanten is me uit de presentatieteksten bijgebleven zou iedereen een voorkeur moeten kunnen overhouden. Het NOS journaal maakt melding van weinig zwevers en veel links in een Amsterdams stembureau, maar daar mogen geen conclusies aan worden verbonden want Amsterdam is altijd links. Daar hebben de laatste momentkiezers dus ook al niets aan. Vanavond kunnen ze wel iets hebben aan RTL. Die wil vlak voor het sluiten van de stembureaus al een eerste ‘exitpoll’ laten zien. NOS boos. De baas van het journaal, Hans Laroes, heeft op hoge poten een e-mail geschreven aan zijn commerciële collega’s. Je moet een kiezer niet beïnvloeden met tussentijdse peilingen op de verkiezingsdag zelf. Alle dagen ervoor Maurice de Hond is geen probleem, maar op de dag zelf is nog uit den boze. Nog, omdat waarschijnlijk over een paar jaar ook dat gaat veranderen. Net zoals nu de meeste politieke partijen op de dag zelf nog campagne voeren. Dat had je een aantal jaren terug ook niet kunnen bedenken. Dus wellicht in de toekomst elk uur peilingen tot sluiting van de stembureaus. Dan kan de campagnevoerder zien waar het wat minder gaat dat uur en het kamp snel nog even verplaatsen om zieltjes te winnen. Het CDA zal dan vast naar Amsterdam verkassen.
Tellen
De week van het tellen is aangebroken. De campagnevoerende politici en de volgende journalisten zijn aan het aftellen. Het einde van de pre-verkiezingsmarathon is bijna ten einde. Tegelijkertijd zijn ze ook aan het optellen. Ook al zeggen ze dat de peilingen niets voorstellen (vooral als ze daarin slecht scoren), ze kijken toch elke dag even met een scheef oog naar de dagkoersen. Wouter Bos ziet zijn aanhang verminderen en Jan Marijnissen ziet zijn stemschare groeien. De VVD is al begonnen met paniekvoetbal. Rita Verdonk wil vice-premier worden, Mark Rutte wil daar nog een weekje over slapen, minstens en vice-premier Gerrit Zalm noemt Jan Peter Balkenende een bange premier, die moeilijke maatregelen mijdt uit angst voor de kiezer. Zou de premier ook naar de peilingen kijken? Daarin gaat hij nog goed, in tegenstelling tot de partij van zijn vice-premier. De CDA-lijsttrekker is intussen ook bang geworden dat de CDA-achterban niet gaat stemmen, omdat ze vinden dat het toch wel goed gaat. Hij roept iedereen vooral op de schouders eronder te zetten en vooral naar de stembus te gaan. Soms letterlijk, soms naar de computer, maar stemmen moeten ze allemaal. De ervaring leert dat in het stemhokje vreemde dingen gebeuren. De kennis maakt plaats voor de emotie. Die man mag ik en die weer niet, of ach erm, hij verdient nog een stem, of ik wil van het huidige kabinet af. Het zijn allemaal zaken die de keuze op het laatste moment kunnen bepalen. De programma’s lijken over het algemeen toch te veel op elkaar en elke partij heeft goede én slechte dingen.
BB
Big Brother is watching you! Het thema uit het boek 1984 van George Orwell is populairder dan ooit, ook in de verkiezingen. Toegegeven, de bewoners in het huis waar het thema wordt uitgebuit, merken er weinig van. De politici des te meer. Mark Rutte eet elke ochtend een beschuitje met de bezoekers van zijn website en vertelt over de dag. Femke Halsema racet het land door per bus en via de TomTom in menig auto. André Rouvoet heeft zijn eigen rap, rou rules. Iedereen gaat mee met zijn tijd en daar hoort bij dat ze steeds vaker in beeld zijn en zich steeds meer blootgeven. Alle realityshows (vreselijk woord) maken het gewoon dat je ziet hoe Jan Marijnissen in zijn ochtendjas de krant leest en dat Geert Wilders nog steeds veel bewakers heeft rondlopen en twee auto’s nodig heeft om met dat gezelschap van A naar B te komen. Bijna iedereen doet mee aan deze nieuwe vorm van openheid. BIJNA iedereen, want de twee waar het volgens vele kiezers en media over gaat, zie je amper zo persoonlijk in beeld. Ironisch dat hun beider achternamen de initialen vormen van de grote broer uit 1984. Wouter Bos en Jan-Peter Balkenende, Balkenende en Bos. De laatste liep met een lege kinderwagen om inbreuk op zijn privacy te voorkomen. De premier liet zich fotograferen door zijn dochter die zoals wel vaker verborgen blijft achter de lens. Het wonderlijke aan het geheel is dat de partijen van B&B nog steeds aan kop gaan in de peilingen. Het hoeft dus niet, dat je je overal laat volgen. Alhoewel beide heren wel overal opduiken. Bos lijkt nog steeds nerveus en Balkenende maakt nog steeds halve zinnen door een deel in te slikken. Kennelijk hebben de heren wel iets, waardoor ze nog zo hoog staan. Of zou het stiekem toch aan de verkiezingsprogramma’s liggen?
Stemwijzer
De stemwijzer heeft een miljoenste advies uitgegeven en dat in één week. Gefeliciteerd zou ik bijna zeggen. Bijna. Want in deze tijd van extraatjes, cadeaus en het ter discussie stellen van toch al discutabele maatregelen is het niet meer dan normaal om vaker je keuze te laten bepalen. Bovendien is het einde van de stemwijzer ook niet helemaal duidelijk. Zelf drukte ik na het bekijken van mijn eigen standpunten in vergelijking met de partij van mijn keuze op de verkeerde knop. Pats alle resultaten weg en opnieuw welkom bij de stemwijzer. Op die manier heb ik al drie keer om een advies gevraagd. Daar komt bij dat bij een enkele stelling toch even het gevoel knaagt, of ik het zelf nog wel met mijn keuze eens ben. Wat zou eruit komen als ik daar een ander antwoord had ingevuld. Hup, nog twee keer om advies gevraagd. De uitkomst was tot twee keer toe GroenLinks, één keertje ABC en twee keer de partij voor de dieren. Ik denk niet dat ik voor de laatste twee ga stemmen. Hoe geloofwaardig is iemand die zomaar twee vuilniszakken aan zijn deur vond en niets heeft gehoord of gemerkt van het ophangen (het zijn grote ordners waar de bouwfraude in is gedocumenteerd, op zijn minst zou een plof tegen de deur gehoord moeten zijn). Voor de partij voor de dieren heb ik meer respect, maar de ervaring leert dat zo’n partij toch teveel compromissen moet maken en daarom misschien wel meer buiten dan in de Tweede Kamer bereikt. GroenLinks blijft over. Ook daar heb ik mijn twijfels. Hoe groen is een partij die campagne voert met in de hoofdrol een grote slurper van een auto (en een aardigheidje voor in een autonavigator weggeeft)? Van die hele stemwijzer ben ik na vijf adviezen nog niet veel wijzer.
Klokkenluiders
De Notre Dame had er eentje, André van Duin had er eentje en als het aan Ad Bos en vrienden ligt, heeft Den Haag er straks een heleboel. Jawel het Ad Bos Collectief en Nederland Transparant gaan voor Kamerzetels. In de strijd lieten zij de Nederlandse Klokkenluiderspartij van Joeri Wiersma (oud-LPF), zijn vader en Edwin de Roy van Zuydewijn ver achter zich. Ondanks de charmante pogingen en als we de beelden mogen geloven redelijk succesvolle pogingen van de ex van prinses Margarita om steunbetuigingen binnen te halen. ‘Nee, u tekent niet voor mij, alleen om mij mee te laten doen’, trok ogenschijnlijk veel mensen over de streep. Toch haalde hij het niet. Meteen beklaagde de partij zich over onrechtvaardigheid. De partij die als belangrijkste partijpunt -zeggen ze zelf- rechtvaardigheid heeft, voelt zich onjuist bejegend. Misschien lag het daar helemaal niet aan. Die andere Klokkenluiderspartij, Nederland Transparant had namelijk hulp. Over onrechtvaardig gesproken. Die andere klokkenluiders kregen namelijk hulp vanuit de Tweede Kamer. Jawel: Gonny van Oudenallen, het hoogrode Kamerlid-voor-extra-wachtgeld, heeft meegeronseld voor steunbetuigingen. Naar eigen zeggen was ze erg succesvol. Dat stond te lezen in een door haar groep van Oudenallen verstuurd persbericht. Ach ja, één van de vorige persberichten ging over de voorzitter van de Tweede Kamer die tegen haar had gezegd dat ze vanwege haar enthousiasme een paar minuten spreektijd erbij kreeg. Rood of niet, ze heeft Nederland Transparant aan enkele stemmen geholpen en misschien is het wel door die hulp van binnenuit dat die partij wel door is en De Roy niet.
Van As
De vastgoedadviseur uit Alphen aan den Rijn voorheen LPF-fractievoorzitter Gerard van As is weer in het nieuws en dat wil hij helemaal niet. Hij kwam in 2002 in de Tweede Kamer voor de LPF. Dat wilde hij wel. De moord op Pim Fortuyn, zijn partijleider, dwong de fractie op zoek te gaan naar een nieuwe voorzitter. Dat werd Herben. Dat wilde van As niet echt. De partij maakte als beginneling roerige tijden en de val van een kabinet mee en kwam met acht zetels toch weer in de Tweede Kamer. Nog steeds veel gedoe en uiteindelijk werd Gerard van As fractievoorzitter, dat wilde hij eigenlijk niet. De verkiezingen komen eraan en de LPF besloot na een ledenraadpleging dat Van As per direct op moest stappen als fractievoorzitter ten faveure van Herben. Dat wilde van As niet. Hij had de functie nooit gewild en nu werd hij afgedankt. Hij wilde niet onder Herben en stapte op. Van As wilde ook niet alleen verder, dus schoof hij aan bij de groep Nawijn. Die wilde hem niet echt op de lijst zetten. Dat wilde Van As ook niet. Nawijn kwam met een lijst met daarop, redelijk laag, Van As. Dat wilde de persoon in kwestie niet. Hij stapte uit de fractie en ging zich beraden. Nog meer eenmansfracties wilde hij niet en eigenlijk was hij al lang van plan uit de politiek te stappen. Dus stapte hij toch maar meteen uit de Tweede Kamer en uit de politiek. Zou hij dat ook gedaan hebben als hij fractievoorzitter van de LPF had mogen blijven? Dan zou hij misschien Herben niet meer willen hebben. De meeste leden willen dat wel, zegt de partij. Zo gaat Van As uiteindelijk iets minder geruisloos dan hij zegt te hebben gewild.
Vrijheid
De partij van de vrijheid. Het is het zoveelste nieuwe partijtje op rechts. Alhoewel leider Geert Wilders en nummer twee Fleur Agema dat ontkennen. Zondag zei de nummer twee in het radio1-journaal dat de partij anders is omdat Geert al zolang bezig is. Hij is geen egotripper maar een leider en meerdere partijen op rechts moet kunnen. Dat de kamerfracties van die partijen waarschijnlijk zo klein zijn dat ze weinig in kunnen brengen, deert haar niet. Agema is ervan overtuigd dat de partij van de vrijheid wel wat kan bereiken. Het speerpunt is wat haar betreft de belastingverlaging van in totaal 16 miljard euro. Dat andere partijen ‘op rechts’ ook lagere belastingen willen zegt volgens haar niets. Haar partij heeft het plan heel goed onderbouwd. Een andere partij die al een tijd meeloopt en ook lagere belastingen wil is de VVD. Agema heeft nog niet kunnen vaststellen hoe die partij de belastingen omlaag wil krijgen. Bovendien zegt ze dat de partij met Mark Rutte is opgeschoven naar links. Meteen daarna zegt ze dat links en rechts er niet veel toe doen als etiketten op een partij. Daarop aangesproken door de presentator herhaalt ze nogmaals dat door Rutte de VVD opschuift naar links, omdat ze vindt dat ze moet staan voor haar uitspraken. Eerder en later zegt ze dat links en rechts onduidelijke begrippen zijn. Wellicht is dat de vrijheid van meningsuiting van deze nieuwe partij met gewone mensen. Of een gebrek aan ervaring. Iedereen heeft aan Balkenende1 kunnen zien wat dat gebrek met een partij doet. Kamerleden van de LPF buitelden vechtend over elkaar in de wandelgangen. Agema, zelf oud-LPF, zou beter moeten weten.
Weer
In Nederland is niets zo veranderlijk als het weer. Na weken van hitte en droogte slaat de regen toe. De straten staan blank, kelders lopen onder, maar dat deert niet. De boeren zijn er blij mee en het zal nog wel even duren voordat alle huizen weer wat zijn afgekoeld van de laatste hittegolf. Bovendien zijn toch de meeste mensen wel op vakantie. Zij merken niets van de hitte en de regen waar we hier mee kampen. En terecht. De vakantie is toch juist bedoeld om thuis even te vergeten, te genieten van de zon en van cultuur. Na de vakantie kan iedereen dan weer fris aan de slag. In Den Haag wachten dan warme tijden met een volwaardige begroting van een minderheidskabinet en de verkiezingskoorts natuurlijk. Dat belooft wel wat: op elkaar inhakken tijdens de algemene beschouwingen, coalitiegenoten die elkaar innig omarmen en elke gelegenheid aangrijpen om veren in de eigen kont te steken en zoveel meer leuke schouwspellen. Dan zijn er nog de peilingen die nooit de waarheid spreken, maar waar iedereen toch naar kijkt. Tv-debatten die vaak saai zijn, omdat zo duidelijk is wanneer de kijker met oneliners voor de gek wordt gehouden. Het bekt lekker, maar uitvoeren: ho maar. En dat is dan wel weer leuk aan ons kikkerlandje met het veranderlijke weer: je moet onderhandelen, compromissen sluiten en dus water bij de wijn doen om aan de macht te komen en te blijven.
Vierdaagse
De organisatie deugt niet, de wind viel plotseling weg, de weersvoorspellingen waren niet goed. Het zwartepieten rond de Vierdaagse is begonnen. Ik hou van de Vierdaagse. De wandelmars heb ik twee keer gelopen, veel vaker heb ik langs de kant staan juichen. Het is namelijk wel een hele prestatie. Toch is er iets geks ingeslopen. De massaliteit natuurlijk, die is immens geworden, maar ook daardoor het toelatingsbeleid. Vol verbazing las ik de weblog van mijn oud-collega Matijn die niet eens mee mocht lopen. Het deelnemersveld was nog niet vol en zo’n enthousiaste wandelaar krijgt nul op rekest. Dat vind ik niet kunnen (voor het hele verhaal: www.matijn.nl) .
Dan de hitte. Die was extreem. Waarschijnlijk een paar graden hoger nog dan toen ik in de verzengende hitte over de Oosterhoutsedijk liep in 2003. Wat mij toen al opviel was dat veel mensen de dijk onderschatten. Zij lieten het laatste rustpunt schieten om maar lekker snel binnen te zijn. Ik heb in de hitte daar nog een heerlijk soepje gedronken. Ik wist wat er ging komen. Het drinken kan beter, dat is waar en dat is natuurlijk de eigen verantwoordelijkheid. Het eten is veel vaker een probleem. Mensen die geen zin hebben in een hapje zijn vaak de klos. In 2003 liep ik na mijn soepje weer gemakkelijk door. Even opzij voor een ambulance, maar verder gewoon rechtdoor. Onderweg heb ik mijn muëslirepen her en der uitgedeeld aan mensen die duizelig waren. Je zag ze opknappen. De kracht van een hap wordt vaak onderschat. O ja en de noodzaak van een hoofddeksel en nekbescherming, natuurlijk. Want ook een zonnesteek is zo gevat. Als er dan nog mensen ten onder gaan, dan hebben ze misschien niet goed naar hun lichaam geluisterd. Zij zijn het die het wandelplezier nu voor velen hebben verpest,al zijn die achteraf misschien nog niet eens zo boos. Na nog een dag hitte, hadden ze misschien zelf op moeten geven.
Gevallen
Diep bedroefd is Ayaan Hirsi Ali over de val van het kabinet. Zij had het liever anders gezien en zo zullen er meer zijn. Balkenende heeft voor de tweede keer zijn ploeg niet in het zadel kunnen houden. Hij wil graag door en zijn vice-premier Zalm wil ook wel. Het CDA en de VVD gaan dus mogelijk een rompkabinet vormen, maar voor hoe lang. De averij is nog niet te overzien. De koningin houdt haar consultatieronde, terwijl het kabinet de wonden likt. Oud-vice-premier Brinkhorst nam gisteravond afscheid met een joviaal adieu. Hij verdween meteen van het toneel, want de persconferentie van het opgestapte D66-smaldeel van het kabinet mocht Pechtold doen. De lijsttrekker van D66 heeft zijn handen vrij voor de campagne. Geen makkelijke klus, want pronkstukken heeft de partij niet overgehouden uit het meeregeren. De omroepplannen sterven een zachte dood, de bestuurlijke vernieuwing is er niet gekomen en de splitsing van de energiebedrijven is net niet behandeld door de senaat. De enige redding voor de partij kan zijn dat ze nu voor de verandering eens wel voet bij stuk houden en uit het kabinet zijn gestapt. De voorgaande keren, het referendum, Uruzgan is de partij blijven zitten. Net nu het erop leek dat het tweede kabinet Balkenende de termijn zou volmaken, is er toch een duveltje uit een doosje gekomen en voelde D66 zich gepasseerd. De partij wilde geen crisis, alleen het ontslag van Verdonk. Balkenende koos voor de VVD-minister en niet voor het voortbestaan van het kabinet. Een dure troef, want er kan tijdens het rompkabinet nog eens een motie van afkeuring komen. Dat zou voor de resterende coalitiepartijen geen goede sier zijn met het zicht op de verkiezingen. De linkse oppositie is de enige winnaar in deze. Wouter Bos is gisteren al met zijn campagne begonnen en is niet meer te stoppen.
Kereltje
Hij zal nooit meer van zijn door Jan Blokker verzonnen bijnaam afkomen. Alexander ‘Kereltje’ Pechtold heeft de verkiezingen gewonnen. Hij is de lijsttrekker voor de Tweede-Kamerverkiezingen van 2007. Hij versloeg zijn sterkste tegenkandidaat Lousewies van der Laan met 2009 tegen 1752 van de 3800 stemmen. Het was een tam congres. De twee kanonnen zaten niet in de zaal tijdens het intermezzo met een paar stemmingen over moties en een toespraak van europarlementariër Sophie In ’t Veld. Het was de enige inhoudelijke toespraak van de hele dag. De verkiezingen waren al lang bezig en per post stemmen kon ook. Misschien verklaart dat de lege stoelen in de zaal, of misschien was de zaal verkeerd gekozen, of het moment de voorlopig laatste mooie zomerdag. Het wilde maar niet vollopen en daardoor kwam de sfeer er ook niet echt in. Na het noodzakelijke middagprogramma, gevolgd door een paar fanatiekelingen, was het tijd voor de uitslag. De kandidaten kregen zelf de primeur. Naar verluid werden zij één voor één een kamertje binnengekomen. Net als vroeger op school als je bij de directeur op het matje moest komen. Ook het kereltje moest naar binnen en kreeg daar het heugelijke nieuws. Stoïcijns liep hij even later via het podium naar zijn stoel. Van der Laan had een haast overdreven glimlach op haar gezicht. Ze zoende Pechtold meteen toen de uitslag officieel bekend werd gemaakt en even later op het podium na de overwinningsspeech nogmaals. Het Kereltje moet het nu opnemen tegen woutertje en harry potter. Je zou er zo een sprookje over kunnen schrijven, over dit komisch trio. Het Kereltje wil tien zetels halen, de vraag is ten koste van wie hij dat wil. Net als bij de VVD beslissen de leden over de rest van de lijst. Voor beide partijen geldt dat de kop van de campagne eraf is, of er juist opzit in de vorm van een nieuwe lijsttrekker.
Inburger
De ene soap na de ander haalt Verdonk zich op de hals. Kalou, Pasic, VVD-lijsttrekkersstrijd, Ayaan en nu het inburgeren. Ze bijt zich vast en laat niet meer los, zo lijkt het. Discriminatie roept de Tweede Kamer en voor de zoveelste keer moet Verdonk haar huiswerk op het inburgerdossier overdoen. Neem een voorbeeld aan Australië. De onverwachte winnaar in de voorronde wedstrijd tegen Japan of beter gezegd het land waar de bondscoach Hiddink heet. Daar gaat het al jaren goed. Eerst ontbijten met zijn allen van de Barbi met worst, uien en zompig brood. De geserveerde drank is dan een smoothie. Vervolgens zingt een koor je toe met traditionele Australische volksliedjes. Toegegeven de dirigent is zo enthousiast en wil zo graag dat je meezingt dat hij zijn eigen koor via de microfoon overschreeuwt. Maar het is allemaal om de nieuwe burger een hart onder de riem te steken op weg naar de ceremonie. Daar krijg je je papiertje mee en op 26 januari is Oz zo weer een aantal inwoners rijker.
Verdonk zou daar een voorbeeld aan kunnen nemen. Geen overbodige bureaucratie. Laat de gemeenten de procedures vaststellen, zij hebben de ervaring. Verdonk reikt in de Hofstad of de hoofdstad de papieren uit en ook Nederland is een aantal inwoners rijker.
Hier hoeft het niet met een barbecue met worst in de vroege ochtend. Je zou het ook op de middag kunnen doen met bijvoorbeeld met een hamburger voor elke nieuwe inburger.
D66 kiest
Na de VVD is het nu de kans voor die andere liberalen hun lijsttrekker te kiezen. Naast vijf redelijk onbekende namen zijn er drie die wel bekend voorkomen. Fractievoorzitter in de Tweede Kamer kondigde in een gepast groen jasje haar kandidatuur aan. Alexander Pechtold de minister voor bestuurlijke vernieuwing en vervanger van de afgetreden Thom de Graaf ging haar voor. De nummer drie is misschien wat minder bekend, maar hij draait ook al even mee. Hein van Meeteren was in 1994 lijsttrekker van de Groenen. Daarna werd hij lid van D66 en was kandidaat-Kamerlid in 2002 en 2003. In augustus 2004 zegde hij zijn lidmaatschap op. Hij was het niet eens met de kabinetsdeelname van D66 aan de coalitie met VVD en CDA. Hij hield zich een jaar afzijdig van de politiek en schreef in die tijd het boek ‘de 10 vaardigheden van mediation’. In september 2005 probeerde hij zich weer aan te melden, maar de papieren zouden zijn zoekgeraakt. In april 2006 lukte het wel om weer lid te worden en een maand later stelde hij zich kandidaat. Hij wil van D66 een solide standvastige rebelse club maken. Van der Laan wil een partij voor iedereen en de islamitische scholen afschaffen. Pechtold wil stoppen met terugkijken en staat pal voor de vrijheid van onderwijs. Nieuwe strijd, nieuwe kansen en op 24 juni is ook deze strijd gestreden.
Verkiezingen
Minder dan een jaar is Nederland verwijdert van de nieuwe verkiezingen, maar de strijd is al in volle gang. Kijk naar de VVD waar Rutte, Verdonk en Veenendaal strijden om het aanvoerderschap. Harde taal, verwijten en een hoog “als ik aanvoerder zou zijn”-gehalte. Bij D66 gaat het er rustiger aan toe. De aankondiging van de kandidatuur van Pechtold kwam al vroeg. Die van de huidige fractievoorzitter Van der Laan werd op het laatste moment afgeblazen door wat de kwestie-Ayaan is gaan heten. Bovendien komt het kabinet volgens minister De Geus van het CDA binnenkort met een winstdeling voor de burgers van Nederland. Armsten eerst dat wel. Het beloofde zoet komt eraan. Volgens De Geus komt het miljard dat is uitgespaard op de afdracht aan de Europese Unie binnenkort terug naar “de burger” in wat hij dus noemt de winstdeling. Hij werpt verre van zich dat het hier gaat om een vroege verkiezingsstunt. Maar hoezo vroeg. Binnen de VVD loopt de campagne al en ook andere partijen worstelen met hun gezicht. Over zo’n 51 weken weten we welke partij de langste adem heeft en wie de kiezer blijft boeien, ondanks de vroege start van de campagne. Het credo lijkt dit jaar “wij sluiten niemand uit”. Zo zei Balkende het. Maar volgens Verhagen is hij met Bos de klos. Welke van deze twee stellingen haalt de uiterste houdbaarheidsdatum van (drie dagen na) 16 mei 2007?
Ayaan
De Tweede Kamer is de afgelopen jaren misschien incompleet geweest. Met 149 leden en één illegaal. Dat was slechts een enkel aspect van het monsterdebat van afgelopen dinsdag op woensdag. Aanleiding is de beantwoording van Kamervragen van minister Verdonk en de brief die zij daarop stuurde aan Ayaan Hirsi Ali. Het oud-kamerlid van de VVD heeft volgens Verdonk het Nederlanderschap nooit verkregen. En dat terwijl zij al jaren in de Tweede Kamer zetelde. Het is de wet, zegt Verdonk. Zij wilde die informatie meteen aan de Kamer kwijt. Dat is te snel, klonk de kritiek. Maar de wet is de wet en hadden voorgangers, zoals de vragensteller Nawijn niet al veel eerder dezelfde conclusie moeten trekken? Verdonk toonde zich wel een slecht televisiekijker. Al in 2002 zei Hirsi Ali bij Barend & Van Dorp dat zij had gelogen over haar naam en geboortedatum. Verdonk hield tot diep in de nacht vol dat zij niet op de hoogte was van die leugens. En nee, ze mailde ook niet met Hirsi Ali op haar adres onder diens echte naam Magan. Onder grote druk beloofde Verdonk nog eens naar de bijzondere omstandigheden te kijken. Volgens haar kan dat als Hirsi Ali haar naam verandert in haar echte naam. Dan mag het volgens de wet. Als Hirsi Ali dat niet doet, is het de vraag of Verdonk wel anders kan binnen de huidige wet. Want het opgeven van een andere naam mag nou eenmaal niet. En wet is wet.
Lijsttrekkersstrijd
Sommige dingen zijn zo simpel. Terwijl twee van de drie regeringspartijen nog lang niet klaar zijn voor de verkiezingen zijn de andere partijen in de Tweede Kamer al een stuk verder. Die moeten hun verkiezingsprogramma en kandidatenlijst nog presenteren en dat is het dan. Twee van de drie regeringspartijen missen nog een lijsttrekker. De VVD voert de strijd als heuse presidentsverkiezingen met een beetje bluf, moddergooien en aftroeven. D66 doet het heel anders. De huidige fractievoorzitter in de Tweede Kamer Lousewies van der Laan geeft af op haar partij. D66 haalt wat haar betreft een dikke onvoldoende en ook de achterban mort. Met al dit zwartkijken schijnt ze toch kandidaat te willen worden. Zij neemt het dan waarschijnlijk op tegen de oud-burgemeester van Wageningen, Alexander Pechtold, die de landelijke politiek eigenlijk helemaal niets vindt. De woorden vuil en vunzig blijven hem achtervolgen en ook de draai bij de missie naar Uruzgan hangt boven zijn hoofd. O nee, dat was geen draai en vuil en vunzig was het ook niet. Het kabinet was eensgezind. Over twee maanden hebben alle coalitiepartners weer een stuurman. Dan kan de grote strijd beginnen om de gunst van de kiezer en staat de hele partij achter man of vrouw. Strijd verbroedert, zeggen ze.
Rita
Klaar voor de start…..AF. Na weken van voorbereiding, kan de strijd nu echt uitbarsten. De inschrijving voor het VVD lijsttrekkerschap is gesloten en dat kan maar één ding betekenen: hard tegen hard. Het kamerlid Veenendaal doet het voor spek en bonen. Mark en Rita strijden om de eerste plaats van de VVD-kandidatenlijst. De verliezer krijgt plaats twee, zeggen ze. Want uiteindelijk gaan de leden daarover, zoals het een goede liberale partij betaamt. Maar de strijd lijkt een valse start te krijgen. Niet omdat de JOVD, de jongeren verbonden aan de VVD, al bij voorbaat in het Rutte-kamp hebben plaatsgenomen. Nee. Het zijn de debatten. Toen Rita zei ‘ik doe het’ vertelde ze er meteen bij het debat niet te schuwen. Nog diezelfde avond verheugde Mark zich daarom al op het debat. Maar helaas, uitnodiging na uitnodiging kan in de prullenbak. Rita wil liever in debat met de leden. Is Mark dan geen lid meer van de partij? Jawel, maar hij komt na 20 april aan de beurt. Dan sluit de termijn voor het inschrijven als kandidaat-lijsttrekker van de VVD. Er zijn dan nog enkele debatten over om de strijd tussen de lijsttrekker en zijn/haar nummer twee te voeren. Een beetje mager voor zo’n debatpartij die liefst 17 confrontaties had gepland.