“Erg goed en helder verhaal. Het aanpakken van systeemrot is essentieel voor gezonde democratie.” “#PvdA #VVD #D66 ik vraag jullie: IK LUISTER MAAR IK HOOR JULLIE NIET ZO DUIDELIJK. LEG JULLIE VISIE OP HEIKELE TERREINEN NU EENS HELDER UIT!” “Helder, maar het blijven verwarrende borden. Zie hun toepassing op de A4 bijvoorbeeld.” “Planetoïde, asteroïde, komeet, meteoroïde, meteoor, meteoriet: zoek de verschillen! Helder overzichtje.” “Wat ’n ontzettend helder verhaal! Lunshoflezing van @nieuwspoort. Dit geeft ons weer inspiratie!” “Oké, helder. Bedankt voor het antwoord en een fijne dag nog!” “Wat telkens uitleg behoeft is kennelijk niet helder en duidelijk.”
Helder, het doet mij altijd denken aan een bepaald biermerk. Zo sterk kan een reclamezin dus zijn dat je na jaren nog steeds aan een woord genoeg had. En dan zie ik weer die lamp achter het glas met een goudgele inhoud en een paar bubbels. Maar tegenwoordig is het woord voor alles inzetbaar, zo lijkt het. Een stopwoord voor menig politicus, ook al is het antwoord helemaal niet zo duidelijk. ‘Helder!”
Van Dale zegt erover:
hel·der (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord; vergrotende trap: helderder, overtreffende trap:helderst)
1zuiver: heldere tonen; helder klinken niet dof
2glanzend, klaar, licht: een heldere lucht niet betrokken; helder water niet troebel
3duidelijk: een helder betoog
Het woord is dus ingeburgerd als alternatief voor duidelijk. In de betekenis van goed waarneembaar is het overigens al vanaf 1573 bekend volgens de etymologiebank: een helder claer licht. En gelukkig hebben we ook nog het borrelwoordenboek: heldere jenever, dat wil zeggen: jenever zonder bitter of andere toevoegingen, zoals suiker. De borrelnaam is in 1776 voor het eerst aangetroffen. EN T. Pluim schreef in 1911 in ‘Keur van Nederlandsche woordafleidingen’:
Hel, helder: vermoedelijk van den wt. hal = luid klinken, roepen (zie halen); hel werd dan ook oorspr. alleen van geluiden gezegd, later ook van het licht. Helder is een afl. met re (eig. dus helre, heller), maar er werd voor de uitspraak gemakkelijkshalve een d ingelascht: vgl. mulder voor muller; vilder voor viller.
Iets is duidelijk of niet en transparant of niet. Helder is een te vaak gebruikt nietszeggend stopwoordje geworden. Denk daar maar eens over na voor het woord helder uit uw mond of pen floept. En neem mij niet kwalijk als ik dan, zeker rond het eind van de middag, een beetje smachtend ga kijken.