“Je speelt nu pubs en niet in competitive setting.” “Genoten van magische muziek in prachtige setting; dank!” “Omdat het interview in neutrale setting plaats vindt en docu Klaver is gemaakt als content marketing door PR man en vriend van Klaver.” “Schitterend decor en setting bij theaterspektakel Reukema. Dit soort theater is mooie aanvulling op programma theater.” “Pas op! Zulke figuren kunnen in een andere setting een gevaar worden.”
Even bij de settings kijken, een veelgehoorde opmerking onder vroege computerliefhebbers die zelf uitvogelden hoe het apparaat werkt en hoe ze het naar hun hand kunnen zetten. Nu kijk je bij de instellingen, maar speel of geniet je van settings, zoals de tweets hierboven suggereren. Geen instellingen, maar omgeving. Of decor, maar je kunt het dus schijnbaar ook dubbel gebruiken. Onmiskenbaar weer een woord om sjiek te doen.
Omgeving klinkt te goedkoop, dus maken we er als talenkenner en interessantdoener het Engelse setting van. Of het is gewoon een poging om erbij te horen, want in de taal is en blijft de mens een kuddedier. Woorden nemen we over van de voorhoede van de kudde en komen soms verbazingwekkend snel bij de achterhoede terecht. Dit keer is het ook al doorgedrongen tot Van Dale:
set·ting (de; v(m); meervoud: settings)1omstandigheden waaronder iets gebeurt
En de etymologiebank kent het woord al sinds 1971: setting [achtergrond] {1971} < engels setting [montuur, omlijsting, achtergrond], van to set [zetten, plaatsen] (vgl.zetten).
De eerste vermelding in een Nederlandse krant was in het NRC in 1990 naar aanleiding van het rapport ‘Setting priorities in prevention’ dat door het TNO-instituut voor Preventieve Gezondheidszorg aan het ministerie van WVC is aangeboden. Op 22 april 1992 verschijnt het woord in Trouw in de nu zo vertrouwde betekenis van omgeving. En dat het soms snel maar soms ook traag gaat met nieuwe woorden in Nederland blijkt uit het feit dat pas in 1999 het woord elke maand wel in een krant verschijnt en sinds 2003 elke week wel een keer.
Dat de term computer uit het Engels komt, maakt dat daar ook settings inzitten. Nu hoor je het nog zelden en gebruikt bijna iedereen het woord instellingen. Beter. Ik ben benieuwd wanneer de omgeving of omstandigheden weer in de mode raakt en setting uitsterft in het Nederlands. Omgeving vind ik zelf ook passender, je bent door het moois omgeven. Dat voelt warm en veilig.