‘De burgers die het ’t moeilijkst hebben, hebben het minste profijt van de participatiesamenleving.’ ‘De ‘participatiesamenleving’ is niets anders dan een bezuiniging op sociale voorzieningen en zorg, zodat de rijken niks zullen missen.’ ‘Dit lag helaas in de lijn der verwachting. Die ‘participatiesamenleving’ gaat nou eenmaal uit van zelfredzaamheid.’ ‘Vandaag is de Participatiesamenleving vier jaar geworden. Deze bezuinigingskleuter mag nu naar school.’
Zou het dit jaar weer in de Troonrede staan? Participatiesamenleving? Vier jaar geleden sprak koning Willem-Alexander dat woord uit in zijn eerste Troonrede. Het woord is ook de hele ochtend al te horen op Radio1. De participatiesamenleving…. Wat mij betreft een foute tautologie. De koning wilde ongetwijfeld benadrukken dat we samen moeten leven, maar dat zegt samenleving al. En we moeten meedoen. Maar als je echt samenleeft, dan doe je toch al dingen met elkaar en doe je mee?
Tijdens het congres van Onze Taal, eind 2013, koos een kwart van de ruim 1300 aanwezige bezoekers participatiesamenleving als Woord van het jaar 2013. Een maand later won het woord de Vaagtaalverkiezing van 2013. Volgens Vaagtaal.nl was het een nipte overwinning: participatiesamenleving kreeg 13,6% van de stemmen, terwijl de nummer twee, uitbodemen, bleef steken op 13,0%. Derde werd horizontaal beleid, met 11,8%.
De participatiesamenleving heeft zelfs een eigen wiki: “De term participatiesamenleving betekent , dat de overheid voortaan uitgaat van de eigen kracht en zelfredzaamheid van eenieder. Ziek of gezond, weerbaar of kwetsbaar, oude of nieuwe Nederlander, alle burgers hebben naast rechten op zorg en andere voorzieningen, ook de plicht om voor zichzelf en hun omgeving op te komen. De huidige verzorgingsstaat dreigt door de voortdurend stijgende zorgkosten onbetaalbaar te worden. De discussie over de participatiesamenleving is ook verdelingsvraagstuk: wat is de rol van de overheid, de markt en de burger.”
Onlinewoordenboek Van Dale doet er niet aan: Het woord is verkeerd gespeld of het staat niet in het gratis woordenboek. Ook de etymologiebank kent het woord nog niet. Ongetwijfeld komt daar ooit nog eens de opmerking te staan dat het woord dateert van 18 september 2013 toen koning Willem-Alexander het in zijn eerste Troonrede noemde. Hij gaf er destijds meteen zijn betekenis bij, of beter die van premier Mark Rutte (VVD) die de rede schrijft. Letterlijke tekst uit de Troonrede 2013: “Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving.”
Ik ben benieuwd of hij het dit jaar weer aandurft. Ik hoop van niet. In een samenleving leef je met zijn allen en doe je dus ook mee. Van Dale is het met me eens:
Betekenis ‘ participatie ‘
par·ti·ci·pa·tie (de; v; meervoud: participaties)1het hebben van aandeel in iets; = deelname
Betekenis ‘ samenleving ‘
sa·men·le·ving (de; v)1het geheel van de met elkaar verkerende mensen; = maatschappij: de moderne samenleving
Samenleving met nadruk op samen zou voldoende moeten zijn. Dat doe je met zijn allen en dan heb je dus ook een aandeel in iets. Hij zou het warm kunnen uitspreken, zoals alleen de koning dat kan. Dat zou mooi zijn. En samen kunnen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie dan trots zijn op de Troonrede die zij ongetwijfeld met een vleugje demissionair PvdA hebben onderschreven. En dan kan er snel een kabinet zijn en gaat de vis in de krant met de Troonrede. Niets bijzonders, want samenleven doen we al eeuwen. En dat gaat ook gewoon door zonder missionair kabinet, net als Prinsjesdag.