Het ging allemaal heel snel. Half november belde de kandidatencommissie, anderhalve dag dacht ze na en vorige week is ze gekozen tot partijvoorzitter van GroenLinks. Heleen Weening (35) verlaat de Haagse raad waar ze fractievoorzitter was voor haar partij. “Ik krijg vanaf nu een loonstrookje van GroenLinks, niet meer van de Haagse burger”. De Haagse burger waar volgens haar meer mee gepraat moet worden.
De functie van partijvoorzitter is bij GroenLinks een betaalde baan voor 32 uur. Dit is niet bij alle partijen zo. De Haagse wethouder Ingrid van Engelshoven doet het partijvoorzitterschap van D66 bijvoorbeeld onbezoldigd naast haar baan als bestuurder van Den Haag. Ze heeft geen tips gevraagd voor het voorzitterschap, maar de twee komen elkaar wel tegen in hun nieuwe functie, bijvoorbeeld via Ruth Peetoom, partijvoorzitter van het CDA, die alle partijvoorzitters heeft uitgenodigd voor een lunch. “Ingrid keek er wel van op toen ze het hoorde, ze wist niet dat ik dat wilde”. Tot november had Weening er niet bij stilgestaan dat de functie iets voor haar zou kunnen zijn. “Maar na enkele dagen bedacht ik me dat het een prachtige rol is voor het verwezenlijken van onze groene en linkse idealen. Daarnaast wil ik de partij verder ontwikkelen naar een open dialoogpartij, wil ik me inzetten voor verkiezingswinst en daarna voor deelname aan het volgende kabinet”.
De nieuwe partijvoorzitter van GroenLinks stopt ook bij het Nicis Instituut waar ze projectleider was. “Daar werkte ik een dag in de week. De raad kostte me meer tijd. In een kleine fractie is het hard werken als je je taak van volksvertegenwoordiger goed wilt vervullen. Het was intensief, maar ik kon ook veel in de avonden doen en dat is ook handig met kinderen”. Weening zat sinds 2006 in de Haagse raad, tot vorige week toen ze afscheid nam. In die bijna zes jaar kreeg ze twee kinderen. Joost (3) en Maartje (negen maanden). Of ze voor hen nu meer tijd heeft, is maar de vraag. “Dit is ook weer een baan die uit zijn voegen kan schieten. Ik ben daar meer dan vier dagen per week mee bezig. Maar ik heb goede hoop dat ik prima hekjes rond mijn privéleven kan zetten, al wordt het een uitdaging om nee te zeggen”. Ze heeft daarin de afgelopen jaren al wel wat lessen gehad. “Ik leer steeds beter relativeren. Ik denk nu ook wel eens de wereld vergaat niet als ik er niet ben, twee keer zwangerschapsverlof en het afscheid van de raad helpen. Dat afscheid relativeert enorm. ik heb zes jaar in de raad gezeten, daar vergroei je mee en ineens houdt het op. En toch gaat het allemaal gewoon door”.
Opruimen
Rode stukken, waarop de geheime raadsinformatie is gedrukt, liggen nog tussen de stapel op haar tafel. “Een voordeel van het stoppen met raadswerk, is dat al het papier weg kan. Ik heb al heel veel weggegooid. Per 1 maart begin ik in mijn nieuwe functie, eerst nog een weekje vakantie, maar voor die tijd zijn alle raadsstukken wel opgeruimd”, zegt Weening. “Eigenlijk wilde ik die spullen altijd al weggooien, maar ik ben een verzamelaar. Nu komt er een iPad. Ik ga digitaal leren werken. Lastig, want ik vind papier zo fijn werken”.
Na bekendwording van haar kandidatuur op 12 december, reisde zij met haar medekandidaat Arno Uijlenhoet het hele land door. “Dan zie je pas echt wat voor mooie functie het is. Er zijn veel actieve, betrokken leden bij GroenLinks. Ik wil afgerekend worden op het verkleinen van de afstand van de leden tot de partijtop. Ik geloof in de kracht van die 27.000 leden. Het gaat om de uitstraling naar buiten, met een sterke partijtop”. En dat terwijl het gezicht van de partij, fractievoorzitter in de Tweede Kamer Jolande Sap veel kritiek op haar leiderschap te verduren krijgt. “Ik word zo moe van dat breed uitmeten van leiderschapsperikelen . Job Cohen lag niet goed, maar je weet niet wat er intern speelt. De media maken vaak de werkelijkheid. Ik heb veel vertrouwen in Jolande als economisch en financieel woordvoerder en als partijleider. Met elkaar gaan wij ons verhaal helder naar buiten brengen. Het moet een samenhangend en consistent verhaal worden van een krachtige partij en een open dialoogpartij met meer betrokkenheid van de leden. We zoeken een manier om de leden te consulteren bij belangrijke besluiten in de Tweede Kamer, bijvoorbeeld”.
Samenwerking
Weening is sterk voor een links-progressieve samenwerking. Het congres van GroenLinks stemde echter tegen een motie die opriep tot linkse samenwerking. Een teleurstelling? “Ach, met wie we samenwerken is de achterkant. De voorkant is wat willen we bereiken en ik denk dat onze doelen het beste haalbaar zijn met een links-progressieve samenwerking. Dat betekent niet dat je moet samenwerken om de links-progressieve samenwerking. Dat zie je hier in Den Haag ook, daar zoek je steun voor je voorstellen en die vind je het vaakst bij de PvdA en de SP”.
Dat samenwerken roemde burgemeester Jozias van Aartsen nog bij haar afscheid. Daarnaast prees hij haar scherpe blik, gepassioneerde houding en haar eigenzinnigheid. “Het waren mooie woorden. Ik heb ze nog even teruggekeken met mijn vrouw Petra op de bank. Het is leuk dat hij een beeld van me heeft dat consistent is en het klopt. Zo ben ik”. Zo heeft zij toen GroenLinks nog in de coalitie zat, menig brandje geblust. “Dan is er gedoe en moeten mensen weer bij elkaar worden gebracht en gebonden op een doel. Dat kan ik en doe ik ook. Op inhoudelijke overtuiging. Ik ben goed in dealtjes sluiten. Ik ben niet iemand die touwtjes strak trekt en mensen in het gelid zet, maar ik wil ze wel verbinden”.
Na de verkiezingen van 2010 kwam GroenLinks in de Haagse raad in de oppositie terecht. “Daar moest ik enorm aan wennen. Ik kende dat niet, want ik kwam binnen in de coalitie. In de coalitie kon ik bruggen bouwen en deed het ertoe wat ik zei. Het fijne van de oppositie is dat je alles mag zeggen. Als coalitiepartner moest je soms uitleggen waarom je bepaalde compromissen had gesloten en ergens had voorgestemd. Nu kan ik onversneden het GroenLinks-geluid laten horen en ongezouten mijn mening geven, al haalt het als kleine oppositiepartij weinig uit. Je haalt weinig binnen. Een paar moties, een amendementje”.
De geboren Groningse begon haar politieke loopbaan bij de JOVD, de jongerenorganisatie voor Vrijheid en Democratie. Deze organisatie is in 2000 officieel aan de VVD verbonden, maar stond daarvoor al bekend als de jongerenorganisatie van de VVD. Premier Mark Rutte was er bijvoorbeeld voorzitter van 1988 tot 1991. “Ik heb nooit overwogen lid te worden van de VVD. Ik ben destijds bij de JOVD actief geworden, omdat het liberalisme me heel erg aansprak en nog steeds, maar wel met aandacht voor wat kwetsbaar is. Ik ben sindsdien ouder geworden, naar Afrika geweest, dingen scherper gaan zien. Ik vind dat de VVD geen oplossingen heeft voor de problemen die er zijn”. Daarom voor links gekozen? “Links is ook zo’n term, ik kies voor solidair. Vrijheid alleen is niet genoeg. Er zijn ook mensen die hulp nodig hebben”.
Feiten
Na de zomer van 2011 kwam Weening terug van haar tweede zwangerschapsverlof en hield een pleidooi voor factfull politics, politiek op basis van feiten en daarmee meer ruimte voor echt debat. “Ik kan me zo storen aan debatten die nergens over gaan. Onderwerpen die in de raad komen, zonder dat de inbrengers weten wat er onder mensen speelt. We moeten debatteren over de werkelijkheid, over wat er is, wat hier buiten gebeurt in de stad. We moeten geen problemen creëren die er niet zijn”. Maar deed GroenLinks dat niet juist vorige week door de Haagse raad een standpunt te vragen over het landelijke meldpunt van de PVV voor klachten over Midden- en Oost-Europeanen?. “Als er landelijk niks gebeurt, dan moet het maar lokaal en zeker als in die stad ook nog de PVV in de raad zit. Het meldpunt geeft het signaal: jullie zijn niet welkom. Wij willen aangeven dat wij ons daarvan distantiëren”.
In haar afscheidsspeech voor de raad zei Weening dat ze in Den Haag blijft als kritische burger en heus nog wel eens aan jasjes zal trekken. “De GroenLinks-raadsleden David, Inge en Arjen zijn mijn eerste aanspreekpunt, maar ik zal ook bestuurders wel eens aan een jasje trekken. De gesprekken met de mensen in de stad die ik als volksvertegenwoordiger had ga ik missen, net als sommige collega’s en dat gaat door alle partijen heen. Maar ik ga niet mijn opvolgers voor de voeten lopen. Ja, ik heb David tips meegegeven over het fractievoorzitterschap, maar die zijn niet voor hier in de krant”.
In haar nieuwe functie zal ze minder ‘appelsap met bubbels drinken’, wat volgens zoon Joost de corebusiness van zijn moeder was. Hier heb je wel heel erg veel nieuwjaarsrecepties. Straks heb ik ook wel bijeenkomsten, maar nooit zoveel als hier”. Ze is ook geen politicus meer die standpunten moet verdedigen. “Ik moet de dialoog goed laten verlopen, mensen verbinden, dingen organiseren en bloemenmeisje spelen. Ik zal vooral op de achtergrond bezig zijn, het is niet nodig om een voorzitter te zien, Jolande is het gezicht van de partij”. Weening zal elke week aanschuiven bij het fractieberaad in de Tweede Kamer en eens in de drie weken ook overleg voeren met de stuurgroep, waar de fractievoorzitters van Eerste en Tweede Kamer en het Europees Parlement bijeenkomen. Ïk word geen voorzitter van een biljartvereniging, maar praat mee over politieke koers, strategie en campagne”.
Erfenis
Een erfenis die ze uit de raad meeneemt, is het praten met betrokken bijstandsmoeders uit Ypenburg. “Een van de moeders belde me naar aanleiding van berichten over jeugdige criminelen in de Delftselaan. Ze zocht het gesprek over leefbaarheid in buurten die onder druk staan. Elke ouder wil een mooie toekomst voor haar kind. We voeren goede gesprekken en je leert je verplaatsen in het leven van een ander. Een van deze vrouwen heeft vier kinderen en € 50,- per week. Een onmogelijke situatie, zij is dagelijks aan het overleven. Daarom zeg ik praat vaker met in plaats van over mensen. Het is reuze ingewikkeld hier wat aan te doen”. Als partijvoorzitter wil Weening gesprekken met deze groep vrouwen blijven voeren. Het is goed om direct te horen waar je het voor doet”.
De laatste woorden van de oud-fractievoorzitter van GroenLinks in de Haagse raad waren: “En overigens ben ik van mening dat de bomen aan de Laan van Meerdervoort moeten blijven staan”. Gaat ze nu als kritische burger al meteen actie voeren? “Het is idioot om zoveel geld in parkeerplaatsen voor de deur te steken ten koste van het groen en ruimte voor de kinderen. Het is een ridicuul idee, maar zelf actievoeren of inspreken in de raad, hoef ik niet. Hier zijn kritische burgers genoeg en de actiegroep Laat de Laan de Laan kan dat goed”.
Wat gaat Weening dan wel doen? “Me losweken van de lokale politiek en een abonnement nemen op een landelijke krant in plaats van op een lokaal dagblad”.