Aangebrand hout aan de gevel. Het is de bijna verwezenlijkte droom van architect Pieter Weijnen van FARO architecten voor zijn energieneutrale woning in IJburg. Hij kwam op het idee tijdens de Biënnale in Venetië, waar hij het werk van Fujimori zag, die de techniek gebruikte.
‘Ik wilde iets met het hout zelf doen en niet verven of anderszins behandelen. Het eigen huis is een prima plek om het uit te proberen, want ik hoef geen garantie te geven en geen verantwoording af te leggen. Het mooie aan deze techniek is de kleur van het verbrande hout. Die varieert met de lichtval van pikzwart tot zilver en bijna wit.
Naar aanleiding van het werk van Fujimori ben ik met de aannemer afgereisd naar een Japans dorp om de techniek te bekijken. Hij heeft ook mijn vorige huis gebouwd en dat heb ik goed kunnen verkopen, vandaar dat we samen op reis gingen.
De Japanners gebruiken eigenlijk cederhout, maar uit studies van universiteiten in Duitsland en Zweden bleek dat Lariks hier beter bruikbaar is. Ik heb een goede verstandhouding met Staatsbosbeheer en kon vrij gemakkelijk lariks uit Nederlandse bossen krijgen. Ze zijn ruw gezaagd en ik heb niet veel eisen. De afgesproken prijs is 300 euro per kuub, maar ik weet niet hoeveel kuub ik heb. In totaal heb ik 180 delen besteld voor een oppervlakte van 60 m2. Een deel daarvan is voor andere dingen, zoals de tuinschutting.
Traditionele manier
Ik heb met de aannemer geprobeerd de lariks te branden op de traditionele manier. In Japan worden drie delen bij elkaar gebonden en van binnenuit verbrand, als een soort schoorsteenbrand. Dat blijkt echt vakmanschap, want het is lastig om het mooi te krijgen en er komt veel rook vrij. Dat is niet zo prettig in een bebouwde omgeving. Daarom hebben we gekozen voor het gebruik van een brander. Dat gaat iets minder snel. In de koker brandt je al gauw 3 tot 5 mm diep, nu branden we de toplaag, ongeveer 2 mm. De planken zijn 22 mm dik. De 2 mm dikke laag pure koolstof die door het branden aan de oppervlakte ontstaat, biedt goede weerstand tegen schimmels en bacteriën.
In Japan branden ze het hout ook op locatie af, maar ik heb een open gevel met folie en het hele huis is van hout. Ik wil niet het risico lopen dat het afbrandt. De lariksdelen branden we daarom in de achtertuin. De onderkant van de gevel wordt afgewerkt met blank gelakt geverfd larikshout. Anders wordt je vies als je er tegenaan loopt, want het blijft afgeven. Dat maakt mij niet uit, maar je krijgt er gedoe van.
Behoudend
Ik denk niet dat de techniek veel vaker wordt gebruikt, want de Nederlander is behoorlijk behoudend. Ik ben wel met Staatsbosbeheer in gesprek over een aantal schuilplekken in de Nederlandse bossen die met deze techniek worden behandeld. Maar de meeste mensen hebben een aarzeling bij alles wat niet nieuw is. De gevels zijn welstandsvrij, de welstandscommissie weet niet beter dan dat de gevel zwart wordt en dat klopt ook. In de buurt is iedereen benieuwd hoe het wordt. We zijn nog aan het branden, dus de delen zitten er nog niet op. Over de bevestiging moeten we ook nog nadenken. In principe worden er nietjes ingeschoten, maar als het hout daardoor te veel beschadigt, gaan we misschien spijkeren en drevelen.’