Op 1 september krijgt hij of zij een feestelijke ontvangst: de 500.000ste inwoner van Den Haag. Dat is volgens wethouder Sander Dekker (VVD, Financiën en Stadsbeheer) een teken dat het goed gaat met de stad. Een wondermiddel tegen bezuinigingen is het niet, maar: “dit is voordeliger dan in de hoek zitten waar de klappen vallen”.
Het vestigingsoverschot in Den Haag is per jaar 1500, het geboorteoverschot 2000. De bevolkingsaanwas is dus groter in de stad door geboorten dan door immigratie. Symbolisch kiest de gemeente voor een geboorte, een nieuw leven, passend bij de ooievaar in het logo van de stad en een goed excuus om groen-gele muisjes te eten. Een mijlpaal, volgens Dekker. “Waar delen van Nederland kampen met een bevolkingsdaling. zien wij de afgelopen jaren een groei van zo’n 3 procent”.
Een belangrijk voordeel van meer inwoners is extra geld. Per inwoner krijgt de stad zo’n € 1000,- van het Rijk. De helft daarvan gaat naar straatverlichting, onderhoud, groen en bijvoorbeeld een school in de buurt. De rest is voor andere zaken, zoals het aantrekken van nieuwe bedrijven en instellingen en voorzieningen als theaters, gemeentemuseum, en de een trots van Dekker: het 50-meter zwembad in Ypenburg. “Het feit dat de stad groeit maakt het mogelijk te blijven investeren in de stad, ondanks de economische tegenwind. We zitten goed in ons vel.”
Begroting 2012
De begroting van 2012 is volgens de wethouder op een haar na gevild. De bevolkingsgroei is daarin al meegenomen. “We rekenen ons niet rijk, maar dit is voordeliger dan in de hoek zitten waar de klappen vallen. We hoeven minder hard te bezuinigen dan zonder groei. Dat betekent niet dat we op onze handen kunnen zitten, want er dreigen nog tegenvallers op het gebied van sociale zekerheid, openbaar vervoer en bouwen en wonen. We zijn niet het Gallische dorpje uit Asterix dat zich aan alle invloeden kan onttrekken”. In het collegeakkoord hebben PvdA, VVD, D66 en CDA afspraken gemaakt voor bezuinigingen van €150 miljoen tot 2014. “Er komt geen hele nieuwe ronde bezuinigingen. Bezuinigingen die op ons af komen, verdwijnen niet als sneeuw voor de zon, maar onze slimme rekenaars hebben de hele zomer doorgewerkt. Ik heb er vertrouwen in dat dat gaat lukken”.
Ozb
De VVD’er is er trots op dat ondanks bezuinigingen en crisis de woonlasten in Den Haag niet stijgen vanwege de in het collegeakkoord afgesproken verlaging van de onroerendezaakbelasting. Coalitiegenoot PvdA wil dat nieuwe tegenvallers met een verhoging van de ozb worden opgevangen in plaats van met nieuwe bezuinigingen. “Ook zij hebben getekend voor dit akkoord. Iedereen betaalt ozb, dus iedereen geniet voordeel en je moet de rekening niet onnodig bij burgers leggen. Je moet kijken of je geld kunt besparen met zaken anders organiseren, slimmer en goedkoper, en zo een betaalbare woonstad maken met een hoog voorzieningenniveau”.
Leegloop
In 2008 waarschuwde oud-burgemeester Wim Deetman bij zijn afscheid voor de gevolgen voor de stad als de groei van het inwonertal zou uitblijven. “Die angst is deels terecht. Halverwege de jaren zestig zaten we op 600.000 inwoners. In de jaren zeventig en tachtig volgde een leegloop. Dekker ondervond het aan den lijve. “Ik was nog klein en we woonden bij het Kaapseplein. De buurt veranderde snel. Toen bij ons twee keer kort na elkaar werd ingebroken, zijn mijn ouders naar Zoetermeer vertrokken, zoals veel mensen met een middeninkomen. In het precomputertijdperk heeft de gemeente de financiële gevolgen hiervan te laat doorgehad. Nu zou je het sneller zien. De leegloop was een financiële sluipmoordenaar. Begin jaren negentig zaten we op 440.000 inwoners. Dat is de stad bijna fataal geworden”. De Hofstad kwam in de zogenoemde artikel-12status terecht en van 1993 tot 1997 onder financiële curatele van het Rijk te staan. Dekker: “De waarschuwing van Deetman is terecht. Hij maakte als burgemeester de artikel-12status mee, hoeveel pijn het doet als de Residentie onder curatele staat en hoe moeilijk het is daar uit te komen”.
Groei
De stad kon weer groeien na de herindeling van 2002 en de Vinexlocaties Ypenburg, Leidschenveen en Wateringseveld. “De middengroepen hebben weer een plek in de stad en niet alleen daar, maar ook in Zuidwest, wat al lang niet meer is zoals 20 jaar terug”, aldus Dekker. De 500.000ste inwoner is volgens hem de resultante van bewust aan de stad werken. “Goede woningen, een hoog voorzieningenniveau, zoals de komst van een 50-meterbad in Ypenburg, onze voetbalclub en het Nationaal Danstheater, en aan alledaagse dingen als een fijne buurt en meer veiligheid. Natuurlijk moeten we nog aan de bak, in een stad ben je nooit klaar”. Dekker verwacht dat de stad nog fors kan groeien. “Het duurt wel een tijdje voor we de 600.000 bereiken, de huishoudens zijn kleiner en de wooneisen anders. De capaciteit van de Vinexwijken loopt op zijn einde, maar er zijn nog meer interessante plekken, zoals de Laakhavens, de Binckhorst, het Norfolkterrein en op termijn de Vlietzone. Ik denk dat we over 10 jaar wel op 525.000 inwoners kunnen zitten”. Daarmee is de wethouder gunstiger gestemd dan de laatste prognose van 508.000 inwoners in 2020. Volgens Dekker is de stad nog lang niet vol. “Er staat geen kaasstolp over Den Haag. De stad is altijd in beweging. Als iemand roept ‘ho, stop’, dan moet die zich realiseren dat stilstand achteruitgang betekent en dat we teruggaan naar een situatie waar niemand naar verlangt”.
Keerzijde
De groei heeft ook een keerzijde.In Den Haag is het aantal bijstandsgerechtigden sterk toegenomen tot 20.000 ten opzichte van de 15.000 van drie jaar geleden. “Hoe groter de stad, hoe meer mensen aan de onderkant zitten. We moeten op dit vlak alle zeilen bijzetten. We zien het nu tijdig en het is belangrijk financieel degelijk te blijven”, zegt de wethouder. “De boodschap van Deetman was ook de opgaande lijn vast te houden”, vervolgt hij. “Daarom behouden we onze voorzieningen ondanks de bezuinigingen en investeren we fors in onderwijs en in veiligheid en leefbaarheid. We willen onze basistaak beter doen dan in het verleden. De groei van de stad maakt het mogelijk te blijven investeren”.
Beter of slechter?
Is Den Haag er nu beter of slechter op geworden de afgelopen tien jaar van bevolkingsgroei? “Die vraag moet ieder voor zich beantwoorden. Ik was toen net klaar met mijn studententijd en vond het eigenlijk maar een saaie stad. Nu is er het hele jaar wat te doen, je hebt de haven, het Plein. Den Haag heeft veel te bieden en steeds meer voor jonge mensen. “Dat geeft mij wel een trots gevoel”.