De grootste uitdaging van de nieuwe voorzitter van de Executive Board van ACTS, Teun Graafland (55) is het goed vorm geven van een structuur voor de samenwerking tussen ACTS en de Regiegroep Chemie. Hij is al jaren lid van de Regiegroep en wil nu alle partijen bij dit gebeuren betrekken.

Graafland heeft een zomervakantie kunnen nadenken. Toen hij werd gevraagd als voorzitter van ACTS, was hij net Manager European Science&Education Programmes geworden bij Shell. Dat betekent dat hij veel bezig is met de extramurale research van Shell. Daardoor heeft hij veel contacten met universiteiten en collega’s uit het bedrijfsleven, die hij kan gebruiken als voorzitter van ACTS.  Hij werkt al bij Shell sinds 1981 en is ook al lange tijd betrokken bij ACTS. Hij stond onder meer aan de wieg van het programma ASPECT voor duurzame bulkchemie.

Graafland studeerde cum laude af aan de Rijksuniversiteit Groningen in fysisch organische chemie en promoveerde eveneens cum laude op ‘intramoleculair carboxyl gekatalyseerde hydrolyse van sulfonamiden’, in minder technische termen: het kijken naar factoren die het chemisch proces kunnen bevorderen. Hij werkte voor Shell in Amsterdam, Amerika, België en nu in Den Haag. Hij omschrijft zichzelf als ‘sterk betrokken bij exploratieve research en met veel universitaire contacten’. In de jaren negentig werkte hij mee aan de roadmap katalyse.

Vuurwerk

Zijn liefde voor chemie ontstond volgens Graafland op de middelbare school. “Ik was veel bezig met het zelf maken van vuurwerk. Knallers, maar ook rookbommen. De recepten vonden we in boeken en ik weet nog dat we de school in allerlei kleuren rook hebben gehuld”. Hij heeft van de chemie zijn beroep gemaakt en een aantal patenten op zijn naam staan, bijvoorbeeld voor water-zwelbare polymeren die worden gebruikt in babyluiers en op het gebied van synthetische rubbers. Inmiddels houdt Shell zich niet meer bezig met polymeren. Voor zijn werk is hij niet meer heel vaak in een laboratorium te vinden. “Ik heb het jaren gedaan en sommige mensen blijven het hun leven doen. Ik vind het leuker om iets eromheen te doen, dus ik mis het niet. Ik kom nog wel in het lab en ook regelmatig bij andere bedrijven al is het niet zo dat we elkaar overlopen op de laboratoriumvloer”.

Graafland is getrouwd en heeft twee kinderen van 22 en 23 jaar. De jongste, een dochter, studeert geschiedenis, de oudste, een zoon, koos voor medicijnen. “Ze moeten doen wat ze leuk vinden”, zegt Graafland. Hij is niet teleurgesteld dat ze niet voor een carrière in de chemie hebben gekozen, al heeft hij zich veel met de promotie van chemie in het onderwijs beziggehouden. Bijvoorbeeld in zijn jaren als coördinator van het Jongeren en Technologie Netwerk Nederland, Jet-Net, vanuit Shell. Het was een uitstapje van uiteindelijk vijf jaar uit de research & development gericht op het promoten van chemie in het onderwijs. Dat past bij een van de actielijnen van de Regiegroep Chemie, waar Graafland deel van uitmaakt, namelijk het verbeteren van het imago van de chemie in samenwerking met de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en het bedrijfsleven.

Consensusmodel

Graafland wil een voorzitter zijn die partijen rond ACTS bij elkaar brengt. Hij ziet het goed vorm geven van de samenwerking tussen de Regiegroep Chemie en ACTS als zijn grootste uitdaging. “Ik wil alle partijen daarbij betrekken. Ik ben het type van het consensusmodel die partijen probeert mee te krijgen”. Hij vindt het moeilijk te beantwoorden wat hij anders zal doen dan zijn voorganger Colja Laane. “De verdere samenwerking met de Regiegroep Chemie en het bepalen van de toekomst van ACTS lagen niet echt bij hem op zijn bordje”, zegt Graafland.

ACTS staat voor een belangrijke periode. De geldstroom houdt voor sommige programma’s na 2011 op en voor een doorstart moet nieuw geld worden aangetrokken van industrie en overheid. Tevens zullen de succesfactoren en duurzaamheid van de vijf programma’s duidelijk worden gemaakt. “Ongetwijfeld zijn er programma’s die niet worden verlengd. De vraag is wat je dan wel gaat doen”. Daarvoor wordt  door Graafland en de Executive Board van ACTS een visiedocument geschreven. Daarin moet duidelijk worden wie het voortouw krijgt in de totstandkoming van de nieuwe programma’s, ACTS of de Regiegroep Chemie. “Voor een deel zal het initiatief uitgaan van de Regiegroep, het kan nooit alleen vanuit ACTS komen, maar er kunnen ook van buiten plannen komen. Dergelijke initiatieven moeten we steunen”, zegt Graafland. Als het aan hem ligt hoeft ACTS niet altijd de regie te hebben, maar wel assisteren als er goede ideeën van buiten komen.

Amper vier maanden in functie denkt Graafland dat zijn missie gaat slagen. Het visiedocument over de toekomst van ACTS werkt hij gaande de rit het komend jaar uit. In het document moet duidelijk worden wat de nieuwe rol van ACTS is ten opzichte van de Regiegroep Chemie. Die is immers de leidende partij, beleidsbepalend en het eerste contact van de overheid.  Daarbij maakt hij gebruik van zijn betrokkenheid bij een aantal initiatieven van  de Regiegroep Chemie, zoals met het Sectorplan Natuur- en Scheikunde, zijn betrokkenheid bij de publiek private samenwerking via ACTS, bij het DSTI (Dutch Separation & Technology Institute) en  met de Centres for Open Chemical Innovation (COCI’s) in de buurt van  grote industriële researchcomplexen. Als voorbeeld noemt hij Chemelot bij DSM in Geleen en New Energy Docks in Amsterdam-Noord, vlak bij het Shell Technology Centre in de hoofdstad.

Sporten

Graafland, tijdens het gesprek net terug van een wintersportvakantie in Oostenrijk, probeert in zijn vrije tijd veel te sporten en dan het liefst tennis, golf of joggen. Hij zingt in een koor en is actief in de Rotary. In principe heeft hij de functie van voorzitter voor een jaar geaccepteerd. In oktober zal hij onder meer met werkgever Shell bekijken of beide functies langer te combineren zijn. “Tot nu toe is het een drukke periode, maar ook uitdagend. Het past goed bij elkaar”.