“Als ik aan het einde van deze regeringsverklaring toch ook nog even persoonlijk mag worden: ik sta hier vandaag voor de derde keer met een nieuwe ploeg om me heen en dat blijft een heel speciaal moment.”, zo luidde premier Mark Rutte het einde van zijn derde regeringsverklaring in. Het is zijn derde kabinet en deze persoonlijke noot wijst erop dat het ook zijn laatste is.
Maar dat klinkt negatief en zo is Rutte niet, bleek ook uit de lachsalvo’s tijdens het debat over de regeringsverklaring wat meteen de algemene politieke beschouwingen zijn. Maar de premier zag een positief moment, met nieuw elan en nieuwe energie. “En ik weet heel goed: er komt onvermijdelijk kritiek. Het debat in dit huis en in de Eerste Kamer zal op momenten hard en fel zijn. Dat hoort ook zo want hier bevechten we elkaar op ideeën. Dat is de crux van democratie. Maar wat zou het mij veel waard zijn als we er de komende periode met elkaar blijk van kunnen geven dat we de urgentie van deze tijd snappen. Dat we snappen dat van ons niet alleen strijd, maar ook oplossingen worden gevraagd. Dat we als politici aan Nederland kunnen laten zien dat verschillen er zijn om te koesteren en tegenstellingen om te overbruggen. Zodat mensen weer voelen dat de politiek er voor hen is. Ik zal me daar persoonlijk, samen met de collega’s, samen met u, met hart en ziel voor inzetten.
Die kritiek kwam ook. De onbetwiste oppositieleider tijdens dit debat was Jesse Klaver, voorheen mede-onderhandelaar. De kersverse VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff noemde hem even Jesse Klager om eraan toe te voegen: “flauw grapje, ik weet het”, maar hij kreeg hem terug van de GroenLinksleider die hem even bij zijn oude columnistennaam Zeikhoff noemde. Asscher probeerde wat, Roemer ook, Wilders dreigde met moties van wantrouwen tegen diverse ministers. Maar Klaver ging het debat aan, verbruikte zijn interrupties en maakte ook duidelijk dat hij uit de onderhandelingen was gestapt vanwege onmin met het CDA. “Ja ik ken uw argumenten”, ontlokte hij van CDA-fractieleider en voorheen onderhandelaar Sybrand van Haersma Buma.
De coalitie hield met een meerderheid van één zetel de gelederen gesloten. “De heer Voordewind zit naast mij in goede vriendschap”, zei ChristenUnieleider Gert-Jan Segers nog op speculaties dat zijn rechterhand wel eens de eerste dissident zou kunnen zijn. Mocht dat toch gebeuren, raakt de coalitie de meerderheid in de Tweede Kamer kwijt, maar blijft er nog één zetel meerderheid in de Eerste Kamer.