Voorzitter van de Raad van Toezicht en oud-burgemeester Wim Deetman sluit niet uit dat het Huis voor de Democratie uiteindelijk toch een plek aan de Kalvermarkt zal krijgen. Het Huis moet eerst aan zijn programma werken. Bovendien zit de locatie er nieuwbouwtechnisch niet in, maar Deetman geeft de droom niet op.
Als mij om een oordeel wordt gevraagd over de locatie geef ik dat. Maar dat is op dit moment niet aan de orde. We moeten eerst het programma goed hebben”, zei Deetman bij de officiële opening van het Huis voor de Democratie. Momenteel is het tijdelijk gehuisvest aan de Hofweg boven Dudok. Naar een locatie wordt nog gezocht.
“We hebben te maken met een budget. De afspraak is dat we dat nu inzetten voor het programma. Maar als straks het bezoekersaantal stijgt, hebben we vast weer een nieuwe locatie nodig”, aldus Deetman. De voorzitter hoopt op 300.000 tot 400.000 bezoekers per jaar. Hij heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij de locatie aan de Kalvermarkt met nieuwbouw de beste plek vindt voor het Huis. “Eerst de bezoekers, de locatie zien we dan later wel”.
Het andere grote vraagstuk is de directeur. “We hebben een ordelijke sollicitatieprocedure gehad met veel kandidaten. Ik zat zelf bij de laatste ronde en als Raad van Toezicht hebben we Jan Schinkelshoek unaniem gekozen. Het was allemaal uitstekend, maar door de politieke ontwikkelingen (onderhandelingen tussen VVD, CDA en PVV, waarna Schinkelshoek zich terugtrok van de CDA-lijst)hebben we nog een check uitgevoerd. We hebben een indringend en open gesprek gehad en de Raad was unaniem: wij gaan voor jou. Hij heeft er een nachtje over geslapen en gezegd dat doe ik niet. Dat vinden we jammer en Nel neemt nu de honneurs waar”, aldus Deetman. Nel is Nel van Dijk van voorheen het Instituut voor Publiek en Politiek dat is opgegaan in het Huis voor de Democratie en Rechtstaat. Zij is interim-directeur tot een nieuwe directeur is benoemd.
Het was een feestje bij de opening van het Huis voor Democratie en Rechtstaat. Bijna vijftien jaar is er hard aan gewerkt en nu is de oprichting een feit. “Ik ben nog nooit zo blij geweest met notariële aktes”, zei Deetman. Hij kreeg ze uit handen van demissionair minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie in de Oude Zaal van een ander Huis voor de Democratie, de Tweede Kamer. Verder was er alle lof voor de initiatiefnemers, met speciale vermelding van Cathrien van Herwaarden van voorheen de Stichting Huis voor de Democratie die nu verder gaat als Vrienden van het Huis voor Democratie en Rechtstaat.
“Ik vond het een eer. Ik had veel verwacht, maar niet dat ik hiervoor gevraagd zou worden. Het is een cadeautje. Heel mooi, ik heb er ook erg lang laan gesjouwd”, aldus Deetman. Hij mocht, mede door het gebrek aan een directeur, de cadeaus in ontvangst nemen, een lespakket van Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet, het boekje over de wording van het Huis voor de Democratie van de Vrienden van het Huis voor de Democratie en een grondwetparaplu van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Overigens is het Huis voor Democratie en Rechtstaat de komende jaren niet afhankelijk van cadeaus voor het voortbestaan. “De subsidie voor de komende vijf jaar hebben we in de zak. Dat staat in de notariële akte”, aldus een trotse Deetman.
Hirsch Ballin stond even stil bij de ‘mensen die ons ontvallen zijn’. “Mijn voorganger Guusje ter Horst heeft het initiatief genomen voor het Huis voor de Democratie. Gaandeweg is ook Rechtstaat erbij gekomen en die twee kunnen en mogen ook niet worden losgemaakt”, aldus de minister. “Op een goed moment vroeg Guusje: ‘Ernst wil je niet meedoen? En een financiële bijdrage is ook handig”. Ter Horst vertrok na de val van het kabinet. Het voortouw kwam toen bij staatssecretaris Ank Bijleveld te liggen. “Maar zij is ook weg en bezig met een ander deel van de politiek, hier niet zo ver vandaan”, zij Hirsch Ballin, doelend op de presentatie van het regeer- en gedoogakkoord van het beoogd kabinet Rutte-Verhagen, waar Bijleveld medeonderhandelaar van was. Volgens de minister is het goed dat vele krachten in het Huis voor de Democratie worden gebundeld en dat het een plek wordt waar mensen over de democratie en rechtstaat kunnen leren. Hij gaf wel een kleine waarschuwing mee: “De werking van de democratie en rechtstaat is ook hoe dingen zich realiseren in de praktijk. Mensen van het verkeerde pad afbrengen hoort ook bij de rechtstaat. Wat je hier ziet kan soms de aanschijn hebben van een debatwedstrijd, maar het gaat ook om de uitwerking en de inhoud. Daar moet ook aandacht voor zijn, anders krijg je de indruk dat het niet om de knikkers gaat. En dat gaat het wel”.