Den Haag krijgt een nieuwe burgemeester: Pauline Krikke. Het afscheid van Jozias van Aartsen is afgelopen week groots gevierd. Hoe Krikke haar rol gaat invullen, moet nog blijken. Van Aartsen deed het op zijn manier, liet zich in de nekklem nemen om te voelen hoe dat is en stond pal achter de politie, maar was wars van gebiedsverboden. Hij verschilde daarin enorm van zijn voorganger Wim Deetman.
Oud-burgemeester Deetman was de man van de gebiedsverboden, de fouilleergebieden en de algemene aanpak. Sinds Jozias van Aartsen de scepter zwaaide over Den Haag, leek de aanpak gerichter. Weg hotspot Holland Spoor, welkom Staat van Politie Alarm en de aanpak van specifieke groepen. Bij de politie zagen ze het verschil in 2013.
Toenmalig politiewoordvoerder Wim Hoonhout: “Dat komt deels door dat de tijd en de problematiek in de stad is veranderd. Wim Deetman was in algemeen zin terughoudender en meer opererend vanuit de controle. Dat zegt niets over zijn kwaliteiten en betrokkenheid als burgemeester. Jozias Van Aartsen is nadrukkelijk aanwezig als het gaat om veiligheid in de stad. Hij fietst veel door de stad, maar daar blijft het niet bij. Hij is initiatiefnemer op vele veiligheidsdossiers en trekt samen met de politie en andere partijen op om de veiligheid en leefbaarheid in zijn stad te vergroten. Zijn vertrekpunt is vertrouwen geven in plaats van risico’s uitsluiten. Daarnaast belt hij dagelijks met zijn politiechef Paul van Musscher over de laatste stand van zaken. Hij is echt betrokken bij zijn stad. Ook opvallend is dat hij echt voor zijn mensen staat. Kom niet aan een gemeentelijke handhaver, brandweerman, ziekenbroeder of politieagent. Dan trekt hij fel van leer om ‘zijn’ mensen te beschermen en publiekelijk steun te geven”.
Een voorbeeld hiervan was toen de politie van de PVV het verwijt kreeg niets te doen tegen het wegpesten van een homostel in Laak. Hij eiste excuses en publiceerde een feitenrelaas waaruit bleek dat de politie wel degelijk bovenop de zaak zat. In de politieaanpak is het verschil goed te merken. Ter illustratie drie voorbeelden van een actie in een probleembuurt, de nieuwe overvallenaanpak en mee met de wijkagent in een krachtwijk waar de jeugd onlangs een brief kreeg van de burgemeester.
Zevensprong weer schoongeveegd
Een bonte stoet met ME-busjes, douane, anonieme personenauto’s en politiewagens rijdt door de straten rond het Zuiderpark. Ineens gaan de zwaailichten aan en de vaart erin. Links en rechts stoppen plukjes wagens. Op elf locaties tegelijk vallen in totaal 65 agenten binnen met in hun kielzog douane, handhavingsteam, energieleverancier Stedin en Verispect, die controleert op de Wet op de kansspelen.
In koffiehuizen, een slijterij en een café wordt gekeken of de eigenaren de juiste vergunningen hebben, de wet op de kansspelen naleven en niet knoeien met het gas. Een grote actie om de Zevensprong veiliger te maken. Dit gebied rond de kruising Loosduinsekade/-weg, Apeldoornselaan, De la Reijweg, Paul Krugerlaan, Beeklaan en Regentesselaan wordt voor de tweede keer gecontroleerd.
In totaal werden tijdens die eerste actie ‘Zevenklapper’ vijf horecagelegenheden rond de kruising én hun bezoekers gelijktijdig gecontroleerd. Bij de eerste actie waren ruim honderd politiemensen, gemeente, arbeidsinspectie, belastingdienst, UWV, Haags Economisch Interventie Team (HEIT), Verispect, brandweer, Eneco en Stedin betrokken. De politie hield toen zes verdachten aan zonder legitimatie en die mogelijk illegaal in Nederland verbleven en nam een roulettetafel in beslag. Bij vijf horecazaken was in juni geknoeid was met gas- en elektrameters.
Half oktober volgde de actie ‘Zevenklapper II’. “We willen de buurt laten zien dat we de klachten serieus nemen en dat we er ook wat mee doen”, zegt Ton Parlevliet van de politie Haaglanden. Na de gelijktijdige verspreiding van de eenheden over de locaties, om de tamtam over de actie voor te zijn, doet iedereen zijn werk, papieren controleren, installaties bekijken, mensen tegenhouden als zij de zaak in of uit willen.
Een Stedinmedewerker loopt met waterpomptang en tape een café in. “Er is geknoeid met het gas, ik ga het afsluiten”. Een politiefiets verspert de toegang, aan een buitentafel voor de zijingang staat de leiding van de actie in contact met alle teams en maakt aantekeningen. De eigenaar van het café, Yadullah Gundogu is niet blij met de actie. “Ik heb over het hoge gasverbruik al vaker een klacht ingediend bij Eneco, maar ze doen niets. Verder heb ik niets te verbergen. Als een paar agenten binnenkomen, geen probleem, maar zo’n grote actie is slechte reclame. Mensen denken dat hier wat aan de hand is. Ik heb een net café, dit gaat me klanten kosten”. In het pand bleek naast het gas ook sprake van illegaal gokken.
Politie te paard is aanwezig, voor het geval iemand weg zou rennen, maar dat gebeurt niet. De politie verricht drie aanhoudingen, één man wegens mishandeling, één man met openstaande bekeuringen en een vrouw die illegaal in Nederland verblijft en een taser heeft. In zeven panden bleken de energiemeters niet in orde en legde Stedin boetes op.
De officier van Justitie, aanwezig voor het autoriseren van een huiszoeking bij misstanden, staat met de armen over elkaar. Hij hoefde niet in actie te komen. Waar het na de vorige actie enkele dagen duurde voor de jongeren weer voor de koffiehuizen hingen, was het dit keer de volgende avond al. De tweede keer lijkt daarmee minder indruk te maken op de bezoekers. Het gebied houdt wel de aandacht van de politie.
Wijkagent in krachtwijk krijgt hulp bij aanpak hangjeugd
Wijkagent Arthur Zijlstra werkt in de krachtwijk Moerwijk-West. In dit gebied kregen jongeren een brief van burgemeester Van Aartsen dat ze in de gaten worden gehouden en dat hij geen rottigheid meer pikt. De brief kwam er na een reeks incidenten en klachten van omwonenden over hangjongeren in de Jan Vosstraat.
“Deze jeugdgroep hangt op de speelplaats. Zij hebben geen werk, geen school en zijn met allerlei praktijken bezig, al weten we niet precies welke dat zijn. Omwonenden vinden een groep al snel eng, ze voetballen waarbij ruiten sneuvelen en ze vallen bewoners lastig. Hoewel ze samen geen criminele activiteiten ondernemen, is dat wel individueel het geval, bijvoorbeeld met diefstal en inbraken. “Hier staan geen hekken om het veldje met doeltjes. Eigenlijk moet daar iets aan gebeuren net als aan de verlichting, want die is er nauwelijks”.
De wijkagent vond dat er iets moest gebeuren en uitten hun zorgen in het veiligheidshuis en signaleringsoverleg. Daar zit de politie met corporaties, hulpverleners en de gemeente aan tafel. “Aan dit gedrag zit een verleden vast, we willen het probleem oplossen en niet alleen de symptomen in de vorm van overlast”. De politie ging huiswerk doen, vroeg identificatie, bracht de jongeren in kaart en stelde dossiers samen, bijvoorbeeld over hoe vaak elke jongere in aanraking is geweest met de politie. Daarna volgden huisbezoeken met andere instanties. “Sommige ouders wilden niet meewerken. Binnen hadden zij geen problemen met de jongeren en buiten zien zij het gedrag van hun kind als het probleem van de overheid”.
“De burgemeester heeft toen een brief geschreven, een algemene brief waar ook een aanbod in staat om de jongeren te helpen met zorg, school of werk”. De brief ging uiteindelijk naar zeven mensen. Van de groep van achttien bleken tien bezig met verkeerde dingen. De zeven vormden de harde kern. Drie van hen, ‘stoere mannen van rond de 17 jaar’ zijn de sleutelfiguren. “Als wij de kans krijgen pakken we hem”, zeiden zij over de wijkagent. Het contact met hen loopt daarom nu via de straatcoaches, hoger opgeleide mensen met dezelfde achtergrond als de jongeren die hen direct aanspreken op hun gedrag. “De brief in combinatie met extra aandacht van de politie heeft zeker geholpen, want we hebben minder klachten”, aldus de wijkagent.
“Deze jongens, daar kun je nog wat van maken, maar in deze buurt heb je ook de onverbeterlijke criminelen. Alcoholisten, vaak autochtonen, met psychische problemen die zich elke dag volgieten en portieken onveilig maken. Zij krijgen een boete, gaan soms een paar dagen zitten en komen dan weer vrij”. In de wijk, waar veel goedkope huizen staan en waar dus ook relatief veel armen wonen is het aantal psychische stoornissen onder inwoners groot. Vandaar dat er een medewerker van Parnassia werkzaam is op het politiebureau Zuiderpark.
In de Jan Luykenstraat voetballen wat jongens. Als Zijlstra uitstapt, roepen ze: “Hey Arthur, hoe gaat het?”. “Goed en met jullie?”. “Zo’n potje voetbal op de stoep kan geen kwaad. Via de kinderen bereik je ook de ouders, ik vind die contacten belangrijk”. In de buurt staan veel winkelpanden leeg. Hij loopt nog even naar de Turkse bakker om te vragen of hij wel naar het buurtoverleg gaat, maar die heeft nog geen uitnodiging van de gemeente ontvangen. “Het is wel belangrijk. In dat overleg gaan we het met bewoners, ondernemers en instanties hebben over de buurt en mogelijke verbeteringen”. Even later ziet hij een bekende, een klager over hondenpoep in zijn voortuin, en maakt een praatje. Verderop wordt hij aangesproken door een bewoonster over een auto die al vier maanden in de straat staat. “Die is niet van hier”, weet Zijlstra na contact met het bureau. Hij gaat de eigenaar benaderen.
Alle hens aan dek bij overval
Sirenes loeien, politieauto’s schieten door de straten, van verschillende kanten komen ze en op verschillende grote kruispunten zetten ze de auto aan de kant. Zojuist is een kledingwinkel aan het Heeswijkplein overvallen. Sinds 1 september werkt de politie Haaglanden met SPA, Staat van Politie Alarm, waarbij zoveel mogelijk agenten op de overval afgaan en de buurt afgrendelen om de pakkans te vergroten. Alle vluchtwegen zijn zo bemand en de agenten staan op de uitkijk.
Op de plaats delict wordt de eigenaresse in de ambulance nagekeken voor een mogelijk gebroken arm. Binnen zijn haar drie jongste kinderen in huis opgesloten, haar zoon van twaalf staat buiten. Om tien uur zaten ze aan het ontbijt en omdat de batterijen leeg waren van de signalering, hoorden ze niet dat er iemand de zaak binnenkwam. Shabnam Asghar zag de man ineens staan. Een onverzorgde man, half lang bruin haar, glad van gel of viezigheid, bruin leren jack en spijkerbroek. Hij droeg een zonnebril en oordopjes van mp3speler of telefoon.
“Hij vroeg me wat het vest kostte en toen greep hij naar de kassa en ging er met het geld, hooguit € 200,- vandoor. Ik greep hem nog vast, trok de zonnebril en oordopjes van zijn hoofd, maar hij was te sterk. Hij sloeg tegen mijn arm. Als er ook maar iemand had geholpen, was hij niet weggekomen, maar er kwam niemand”. De bovenbuurman werd wakker van de politiesirenes, een medewerker van de naastgelegen kapper had niets gemerkt.
De omgeving van de zaak is afgezet met roodwit lint. Het overvallenteam, het Twisterteam, is al binnen. De technische recherche zoekt sporen, voetafdrukken, vingerafdrukken en roept na drie kwartier de eigenaresse binnen voor een reconstructie. Na ruim een uur vertrekt de politie weer, sporen als vingerafdrukken, oordopjes en zonnebril in de koffer. Het overvallenteam gaat op afstand verder met het onderzoek en de eenheden gaan over tot de orde van de dag.
De politie wil met de SPA het aantal overvallen nog verder terugdringen. Voor de SPA zijn al resultaten geboekt. In de eerste acht maanden van dit jaar sloegen overvallers in Den Haag 65 keer toe bij woningen en bedrijven, tegen 75 in dezelfde periode in 2010.
Een aangepaste versie van dit artikel is eerder verschenen in Den Haag Centraal op 27 augustus 2013.