Rijen op de Hofweg bij Dudok, ineens overlopen worden door een groep scholieren of ouderen. Zijn de taartjes zo populair? Nee, het zijn de bezoekers van ProDemos, Huis voor de democratie en rechtstaat. Vanaf april verschijnen ook fietsers voor de fietsroute langs onder meer het Vredespaleis.
De verbinding tussen Dudok en het bezoekerscentrum is open. Wie geen leesvoer meer heeft bij een kopje koffie kan op de begane grond van ProDemos bijvoorbeeld een biografie aanschaffen van een van ‘s lands belangrijkste staatsmannen, of inspiratie opdoen voor een leuke wandeling door de stad, bijvoorbeeld. “Hier in Den Haag vindt iedereen het vanzelfsprekend, maar we zouden best wat meer aandacht mogen besteden aan het zijn van een regeringsstad. Dat lijkt soms een vergeten kant van de internationale stad voor vrede en recht”, zegt ProDemos-directeur Kars Veling.
De droom van voorzitter Wim Deetman was 300.000 tot 400.000 bezoekers per jaar. Dat aantal haalt ProDemos nog niet, ze zitten nu op rond de 200.000 bezoekers. “Maar daarnaast doen we zo veel meer, we maken kranten, geven nieuwsbrieven uit, doen activiteiten bij gemeenten, houden themabijeenkomsten en we zijn bijvoorbeeld ook al bezig met de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014”, zegt Veling. Een in het oog springende actie is de website schuiltereenraadslidinmij.nl waar geïnteresseerden kunnen testen of zij het in zich hebben om volksvertegenwoordiger te zijn, handig aangezien de lokale partijen voor de zomer hun kandidatenlijsten op orde brengen. Of de cursus politiek actief. “Dat levert wel resultaten op, in Delft zitten acht oudcursisten in de gemeenteraad, maar ook in Brielle en Tytsjerksteradiel zijn cursisten raadslid geworden”, aldus de directeur.
Trots vertelt Veling over de activiteiten op de vijf verdiepingen aan het pand aan de Hofweg. Het bezoekerscentrum blijkt een klein onderdeel. Op de vijfde verdieping boven Dudok is de kantorenetage. De verdiepingen daaronder zijn ingericht voor educatiedoeleinden. Op de eerste verdieping huist de Haagse redactie van de NOS en op een deel van de tweede zit het Turks Verkeersbureau. “Een deel van die verdieping hebben zijn wij nu aan het verbouwen, daar komt de afdeling Europa met documentalist”.
Trêveszaal
Op de vierde etage zijn diverse zalen. Ze hebben klinkende namen als de Rechtszaal, Senaat en Trêveszaal, compleet met geel behang en schilderijen die aan vroeger tijden doen denken. In de Trêveszaal hebben de scholieren van de middelbare school net een film gekeken en begint hun pauze. In de rechtszaal zitten basisschoolleerlingen die daar de beginselen van de Nederlandse democratie bijgebracht krijgen. Hier staat nu tijdelijk meubilair, dat binnenkort wordt vervangen door meubilair uit een echte rechtszaal. Achter de deur met Senaat zit een klas uit Oegstgeest die uitgelegd krijgt dat Statesecretary de beste benaming is in het Engels voor onze staatssecretarissen. Secretary of State betekent namelijk ook minister van Buitenlandse Zaken in Amerika. Op diverse schermen in het gebouw is te zien wie waar zit en de lijst is lang. Daarnaast krijgen de meeste groepen ook nog een rondleiding door de Ridderzaal, Eerste en/of Tweede Kamer.
Een etage lager is een stemwijzerwinkel ingericht. Pakken hondenbrokjes hebben ieder een stelling. Bijvoorbeeld over het betalen van belasting op vlees. Daarmee kunnen bezoekers naar de kassa. Daar staat iemand met en rode jas die het product scant en dan blijkt welke partijen dit standpunt delen. In dit geval D66, GroenLinks, Partij voor de Dieren en de ChristenUnie. “Goh ja, ook mijn eigen partij”, zegt Veling die voor de GPV en later ChristenUnie in de Eerste en Tweede Kamer heeft gezeten. “Nee ik heb geen heimwee naar de praktische politiek. Deze positie is ook leuk. Ik ben niet meer voor ADO of voor Feyenoord, ik ben nu voor voetbal”.
Verbouwing
Een groot deel van de derde verdieping is nog in verbouwing. Hier komt een afdeling met stellingen en het verdedigen ervan. “Als dit straks klaar is, kunnen we ook een programma bieden voor individuele bezoekers. Die hoeven dan niet meer per se bij een rondleiding aan te sluiten”. In het midden is in een afgesloten ruimte de Tweede Kamer nagebouwd, compleet met Vak K voor de bewindslieden en een desk voor de voorzitter. De middelbare scholieren beantwoorden vragen en voor elk goed antwoord krijgen ze een cent. “Aan het einde van de dag krijgt de winnaar ons spel Zeteldans mee, een politieke variant op ganzenbord. Daarvoor kunnen de leerlingen nog onderhandelen om meer muntjes te krijgen van diegenen die toch niet winnen. Zij moeten bepalen wie hun steun, of in dit geval muntjes krijgt. Dan zie je dat deze kinderen echt al kunnen onderhandelen. Soms gaat het er wel hard aan toe, bij een basisschool hebben we wel eens in moeten grijpen”, lacht Veling. In de kast in deze zaal staan verkleedspullen en liggen lijsten met stellingen en standpunten verdeeld naar kleuren, zodat echte debatten kunnen worden nagespeeld. De partijen heten hier bijvoorbeeld rozenrood en levend wit. En direct buiten de zaal is er voor het kabinet de mogelijkheid om met een bordkartonnen koningin Beatrix op de foto te gaan op het bordes van Huis ten Bosch. “Koning Willem-Alexander is nog niet klaar, maar daar wordt aan gewerkt. Het is wel opvallend hoe populair deze foto is onder scholieren en volwassenen. En ondanks de vele mensen aan haar schouder, ziet de koningin er nog steeds goed uit”, zegt de directeur.
Kinderen
Voor kinderen tussen zeven en twaalf jaar zijn er speciale kinderrondleidingen met een speurtocht. “We beginnen bij de Ridderzaal en dan doen we een speurtocht op het Binnenhof. In de meivakantie doen we er twee per dag die in het teken zullen staan van de troonswisseling. De leukste vragen zijn waarom de koningin geen kroon op heeft bij het lezen van de Troonrede, waar is iedereen en komen we nog bekenden tegen? De laatste keer zagen we Mark Rutte, dat was voor iedereen leuk. Kinderen kijken met andere ogen en krijgen bij het Binnenhof ook vaak het idee dat er ridders zijn”, zegt kinderrondleidster Margreet.
Onder de ridderzaal is een vitrine met daarin de hele stoet van Prinsjesdag. “Deze is gemaakt toen Beatrix achttien was. Kijk daar zit ze tegenover Juliana en Bernhard in de Gouden koets. Ze mocht toen voor het eerst mee”, legt Veling uit. Deze ruimte is voor iedereen toegankelijk en daarom zit er een bewaker. De deelnemers aan de rondleidingen kunnen links een trap omhoog naar de tribune boven de ridderzaal. Daar wordt uitgelegd dat de zaal diverse functies heeft gehad, zoals rechtszaal, paardenmarkt en ziekenhuis. De middelbare scholieren uit Culemborg zijn duidelijk even onder de indruk van de zaal. Al zijn er een paar nog niet bekomen van hun bezoek aan de Tweede Kamer van net daarvoor. “We zagen Geert Wilders met beveiligers op de roltrap, helaas was hij te ver weg om met hem op de foto te kunnen”, giebelt een scholiere, duidelijk onwetend dat ze naast oud-Kamerlid Kars Veling staat.