Ze hadden gerekend op ongeveer 130 leerlingen, maar er kwamen meer dan 200 aanmeldingen binnen voor de zaterdagschool van het Nova College. Eind januari gingen de deuren open. Halverwege de eerste lesperiode van negen weken valt de uitval mee: Van de 170 leerlingen zijn er 145 over.
“We begonnen met 170 deelnemers in de vakken Nederlands, Engels, Wiskunde en Sport. Daarnaast lopen kinderen uit groep zeven en acht van de basisschool zich warm voor de brugklas via lesstof en nieuwkomer is ICT voor volwassenen. De buurt begint ons om meer te vragen”, zegt Jeroen Vrolijk, coördinator van de zaterdagschool.
De zaterdagschool is het eerste duidelijk zichtbare onderdeel van aanpak van de krachtwijken in Den Haag. Het doel is de kinderen van straat te houden, maar ook de ouders een plek te bieden, bijvoorbeeld voor het bijspijkeren van de Nederlandse taal. De zaterdagschool is een samenwerkingsverband tussen de school, welzijnsorganisatie Zebra, wooncorporatie Haagwonen en de gemeente Den Haag.
Gastheer, directeur Kars Veling, staat vlak voor de opening op zaterdag 31 januari glunderend bij de ingang van het Nova College, waar de zaterdagschool huist. Achter hem lopen leerlingen die hun eerste les er al op hebben zitten. “Het is toch fantastisch dat er zaterdagochtendvroeg al honderd kinderen aan het werk waren. Hier in de buurt is veel energie. Mensen zijn niet tevreden met een zesje, ze willen een zeven of acht”, reageert Veling. Veling heeft op voorwaarde dat gemeente en Rijk hem steunden de zaterdagschool heringevoerd.
Hij wacht op staatssecretaris Marja van Bijsterveldt en de wethouders Bert van Alphen en Sander Dekker die gezamenlijk de openingshandeling zullen verrichten. Voor de officiële opening is de zaterdagschool eerder die ochtend al begonnen.
Leergierig
Docenten van het Nova College geven op zaterdag (bij)les, maar er zijn ook workshops dansen en toneel, bijvoorbeeld. De leerlingen die de eerste dag in de bankjes van de zaterdagschool zitten, zijn allemaal leergierig. Op de eerste dag vullen zij na een voorstelrondje een lijst in met vragen over wat ze willen leren. De ene wil begrijpend leren lezen, de ander wil Engels bijspijkeren en een derde heeft veel moeite met Wiskunde. Jongens en meisjes van verschillende groepen zitten bij elkaar. De leerlingen willen allemaal graag wat bijleren. Ze zijn, net als de docenten, een contract voor negen weken aangegaan met school dat zij op zaterdag lessen volgen. Als zij niet komen, belt een klassenondersteuner meteen om te vragen waar ze blijven. Op de gang loopt ondersteuner Fatma. Vrolijk informeert naar de absenties. “Jean-Pierre is al een half uur onderweg”, antwoordt ze. Vrolijk zijn gezicht betrekt. Hij had al indringend gesproken met Jean-Pierre, maar nu moet nog een gesprek volgen. Even later staat hij beneden bij de conciërge.
Hij lijkt een uitzondering. Halverwege de eerste periode van negen weken is het enthousiasme over het algemeen nog niet gedaald. De leerlingen zitten vol aandacht te luisteren, leren hun breuken bij Wiskunde en doen kruiswoordpuzzels in het Engels. Lidy van Wijk geeft Wiskunde. “We begonnen met een breukentoets en herhalen bepaalde stukken. Dat is niet gemakkelijk, want we hebben hier alle niveaus van de eerste klas tot vier havo. Aan het einde geven we weer een breukentoets, om te kijken wat de vooruitgang is”, zegt ze. Fikria is 21 en heeft moeite met het rekenen. Zij gebruikt haar telefoon als rekenmachine, maar eigenlijk mag dat niet. Haar zus Ikram van 22 zit naast haar en naast Wiskunde volgen ze Nederlands op de zaterdagschool. Ze zijn anderhalf jaar geleden uit Marokko gekomen. En dromen allebei van een carrière. In ieder geval wil Ikram doktersassistente worden. Achter hen zit Marouan van 13 jaar oud, ook uit Marokko. Hij maakt trouw zijn sommen, maar zou eigenlijk liever buiten spelen op zaterdag.
Het zaterdagcollege is voornamelijk vraaggestuurd. Het initiatief ligt bij de school, die alleen door wilde zetten met steun van gemeente en Rijk. Dat is gelukt. Een aantal docenten is bereid gevonden en leerlingen zijn er ook al meer dan genoeg. Aan het begin van de lesperiode van negen weken geven zij hun leerdoelen op. Daarbij kwam ook de vraag binnen of economieles kon worden gevolgd. Veling: “We hebben nu al meer leerlingen dan verwacht en natuurlijk gaan we ook bekijken of we economie kunnen geven. Er is vraag naar, dus we proberen het. Waar we het geld vandaan moeten halen , weet ik nog niet, maar dat komt vast goed.” In de eerste periode heeft de economieles het niet gehaald. “We willen eerst vijftien leerlingen hebben, dat aantal is er nog niet/. Misschien halen we dat wel voor de tweede periode die op 18 april begint”, aldus Vrolijk.
Drijvende kracht
De Haagse gemeentesecretaris en drijvende kracht achter de aanpak van de krachtwijken is Annet Bertram. Zij prijst het Nova College met het initiatief en ziet de zaterdagschool als een teken dat de school het centrum in de wijk wordt. Wethouder Dekker noemde het initiatief ongelooflijk bijzonder. “Ik zie jullie allemaal glimmen en dat is goed”, zei hij bij de opening tegen de aanwezige leerlingen. Bij de school komt ook een Cruyffcourt, een voetbalveld. “Er was geen sportmogelijkheid hier, maar vanochtend zag ik dat er nog geen matje in het veld lag. Ik heb meteen gebeld en dat kan pas bij beter weer, vanaf 12 graden”, aldus Dekker eind januari.
In Den Haag zijn grote projecten in de krachtwijkenaanpak geadopteerd door bewindslieden. Van Bijsterveldt heeft het zaterdagcollege geadopteerd. “Het is de enige school die ik echt heb geadopteerd, als staatssecretaris en als mens. Daardoor ben ik iets meer betrokken dan normaal. Het is heel leuk om bij één school iets meer betrokken te zijn en meer te weten van de mensen daar. Dat betekent niet dat de school een voorkeursbehandeling krijgt, alle scholen zijn me even lief, maar ik heb nu wel een sterkere band met deze school. Dit is de tweede keer dat ik hier ben. Ik ben ook echt van plan hier vaker te komen. Het is de kunst om plezier te houden in het leren en de kinderen gemotiveerd te houden. Zag je die koppies daarnet? Dat is toch geweldig”, glundert de staatssecretaris. Zij is van plan ook onverwachts op de stoep te staan. Of zij adoptiemoeder blijft als zij geen staatssecretaris van Onderwijs meer is, weet ze nog niet. “Dat zien we tegen die tijd wel.”
Begin
Wethouder Dekker ziet het zaterdagcollege als het begin van een groter project met de school als centrum van de wijk, niet alleen in de Schilderswijk, maar later ook in andere wijken. “Een mooie bijkomstigheid is dat de jongeren van de straat zijn.” Hij ziet het onderwijs als goed middel om de buurt te verbeteren. Of hij zelf vrijwillig op zaterdag naar school zou gaan, weet hij niet. Zijn collega Van Alphen heeft nog meegemaakt dat hij zaterdags naar school moest.
Bij de opening is ook An van Erkel, secretaris van bewonersorganisatie Schilderswijk de Paraplu. “Ik vind het belangrijk dat kinderen die niet goed kunnen leren dit gaan doen en de ouders moeten er ook van weten”, zegt zij. Als het moet wil ze wel voor gastvrouw spelen en de mensen van de zaterdagschool ontvangen. Veling vindt dat een gastvrouw bij de zaterdagschool hoort. Hij wil de ingang van het schoolgebouw verbouwen tot een uitnodigende entree en gastheren en –vrouwen inzetten om de cursisten te verwelkomen. Zowel de staatssecretaris als de Haagse gemeentesecretaris zien zichzelf best een keer optreden in die rol. Nu worden we ontvangen door Juliëtte uit de Filippijnen. Zij heeft net een gezin een rondleiding gegeven door de school en vermaakt zich nu met de vier maanden oude dochter van de conciërge die vandaag ook even op school is.
Na de negen weken komen de leerlingen nog een keer terug voor een evaluatie. De leerlingen krijgen aan het eind van de rit een certificaat mee als bewijs dat zij de zaterdagschool hebben doorlopen.
Als het aan Veling ligt, komt er ook een zondagschool in het Nova College. Wethouder Van Alphen, voorstander van een leven lang leren, kan zich voorstellen dat er zoiets komt, maar hij ziet dan meer ruimte voor overleg. “Zeven dagen naar school voor Wiskunde is volgens mij iets te veel van het goede.” Een zomerschool kan hij zich wel voorstellen. Volgens onderwijsdirecteur Ajoeb Muhamed heeft het Nova College daar ook oren naar, maar eerst wil hij de zaterdagschool stevig neerzetten. De leerlingen zijn zo gemotiveerd dat een aantal desgevraagd aangeeft ook op zondag naar school te willen, als dat mogelijk zou zijn.
Kosten
De zaterdagschool zou gebaseerd op 130 leerlingen €160.000,- kosten. De deelnemende partijen, de corporatie, de welzijnsorganisatie, de gemeente en natuurlijk de school zelf hebben afgesproken dat ze samen voor de financiering zorgen. Hoe dat in de praktijk vorm krijgt en wie wat bijdraagt, moet nog blijken. Van Bijsterveldt geeft zelf niet direct geld aan het project en ook CFI is hierbij niet betrokken. “De gemeente kan achterstandsgeld gebruiken voor het project. Daarnaast zijn er participatiegelden beschikbaar. Ik heb ook niet direct de vraag gekregen voor extra middelen”, aldus de staatssecretaris.