Gemak dient de mens en het is handig als je op één plek al het benodigde kan vinden. Een school wordt een leer- en leefwereld en een ziekenhuis kan straks niet meer zonder een zorgpark. Voeg deze twee plannen samen en daar ligt de toekomst van de locatie Dr. Hengeveldweg van het Regionaal Opleidingscentrum Deltion College in Zwolle. Het gebouw naast de nieuwe Isala klinieken ondergaat een metamorfose. De leerlingen gaan naar de leef- en leerwereld elders in de stad. De nieuwe bewoners zijn voornamelijk zorgaanbieders. Er is plaats voor bijvoorbeeld een huisartsenpost, een reïntegratiedienst en een kraamkliniek, die intensief gaan samen werken. Het aangrenzende ziekenhuis kan meeprofiteren. Verschillende zorgdiensten onder één dak, een zorgpark, is een concept van ontwikkelaar TCN Property Projects.
Op de tekentafel is het gebouw aan de Dr. Hengeveldweg in Zwolle ontworpen als bedrijfsverzamelgebouw. Die functie heeft het in de praktijk niet gehad. Sinds de oplevering, begin jaren negentig, is het in gebruik door het Deltion College, een grote mbo-school met meerdere locaties. Aan de Dr. Hengeveldweg begon het Deltion College met het cluster Economie. In 1994 is het gebouw uitgebreid, toen het cluster Horeca en Reizen erbij kwam. Handel, Mode en Beauty is ook op de locatie ondergebracht. Het gebouw telt sindsdien vier bouwdelen die onderling zijn verbonden.
Het Deltion College bouwt elders in Zwolle aan een leef- en leerwereld voor alle opleidingen met extra faciliteiten, zoals een restaurant en een garage voor de praktijklessen. Het gebouw aan de Dr Hengeveldweg is daarom binnenkort overbodig en er is gezocht naar een nieuwe gebruiker. Het pand ligt vlakbij de nieuwbouw van het fusieziekenhuis de Isala klinieken. Dat ziekenhuis is ontstaan uit een fusie van de Wezenlanden en het Sophiaziekenhuis. Ontwikkelaar TCN Property Projects heeft het pand naast het toekomstige ziekenhuis gekocht en wil het inrichten als een zorgpark. Een bedrijfsverzamelgebouw wordt het niet. Het is de bedoeling dat alle huurders intensief samenwerken, zodat er één groot zorgcentrum ontstaat. Het Deltion College huurt het pand terug tot eind 2008. Dan is de nieuwbouw klaar en kunnen de clusters verhuizen. Tot die tijd kunnen de leerlingen gewoon lessen blijven volgen in het gebouw.
Concept
De plannen zijn nog redelijk vers. Het koopcontract voor het pand aan de Dr. Hengeveldweg is pas half mei getekend. De anderhalf jaar dat het Deltion College het pand terughuurt, gebruikt TCN om het concept voor het zorgcentrum verder uit te werken. “De basis ligt er al”, zegt Tom Weghorst, programmadirecteur TCN Cares. “Het wordt een geïntegreerd zorgpark met eerste-, tweede- en derdelijns zorg. Dat betekent dat er plaats is voor huisartsen, reïntegratiediensten, zelfstandige behandelklinieken en bijvoorbeeld een zorghotel. Alle huurders maken zoveel mogelijk gebruik van de elkaars diensten en zo ontstaat er een volledig zorgprogramma. Belangrijk is dat de bezoeker centraal staat”. TCN neemt het beheer van het zorgpark op zich.
Weghorst praat nog met het ziekenhuis en de gemeente over mogelijke samenwerking in het project. Het ziekenhuis werkt aan nieuwbouw op dezelfde plek. “Het is zeker de bedoeling dat we samenwerken. De Isala klinieken hebben eigen nieuwe plannen, maar er is wel een duidelijk verband met het zorgpark”, aldus Weghorst. De beide instellingen kunnen ook aanvullend werken. Zij kunnen bovendien gezamenlijke voorzieningen efficiënt inzetten.
Het idee achter het zorgpark is het denken vanuit een ziektebeeld. Bijvoorbeeld voor diabetici. Die worden nu vaak van het kastje naar de muur gestuurd, voordat ze een volledige behandeling hebben. In het zorgpark komt de patiënt meteen bij de juiste specialisten, omdat ze bij elkaar zitten. Dat begint meestal bij de internist, maar de orthopeed en de hart- en vaatspecialist zijn ook in het gebouw aanwezig voor de aanvullende zorg. “Nu moet een patiënt naar allerlei loketten, straks nog maar naar één”, aldus Weghorst. Eenzelfde soort zorgketen kan ontstaan voor patiënten met overgewicht of voor pijnbestrijding. Als zo’n keten goed in elkaar zit, wordt het verzorgingsgebied groter. Weghorst voorpelt dat er dan ook mensen van ver buiten Zwolle naar het zorgpark komen.
Het project is redelijk uniek. In Nederland zijn er voor zover bekend geen zorgparken. Wel zijn vijf vergelijkbare plannen bekend. TCN ontwikkelt bijvoorbeeld een soortgelijk project in Utrecht. In de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn is tegenover het medisch centrum een gezondheidsboulevard gepland. Daar wordt een intensief samengewerkt met het medisch centrum. Onderdelen van dat centrum worden mogelijk ondergebracht bij de gezondheidsboulevard. In Zwolle streeft de ontwikkelaar naar een vergelijkbare samenwerking. Of dat gaat gebeuren is in dit vroege stadium van het project nog niet duidelijk. Dat hangt af van de nog te voeren gesprekken met de Isala klinieken.
Herontwikkeling
TCN investeert 12,5 miljoen euro in de herontwikkeling van de school tot zorgpark. Dat bedrag is voor het hele project, dus voor de aankoop, aankleding en de directe omgeving van het complex. Het pand is met een vloeroppervlak van 15.840 m2 groot genoeg voor de nieuwe functie. Het gebouw is van zichzelf niet erg bijzonder, het oogt als een gewoon kantoorgebouw. Het grootste gedeelte van het pand telt drie etages, het centrale punt van de bouwdelen heeft een vierde etage erop. De zijgeveldelen zijn opgebouwd uit grote raampartijen. Deze delen lopen schuin van het gebouw tot aan de grond. Volgens Weghorst zijn alle voorwaarden aanwezig voor de herontwikkeling. “De structuur, het volume en de opzet maken het pand prima bruikbaar”. Dat de locatie bestaat uit vier verbonden gebouwen biedt voordelen. Eén bouwdeel kan worden afgezonderd als dat nodig is. Bovendien bestaat de mogelijkheid meerdere entrees te maken. De locatie is gunstig vanwege de nabijheid van het ziekenhuis, het Ronald McDonaldhuis en er is voldoende parkeergelegenheid.
Uiteenlopende zorgaanbieders, de toekomstige huurders, praten mee over de nieuwe inrichting. Het resultaat hangt mede af van het volledig uitgewerkte concept voor het zorgpark. Daarom is er ook nog geen architect benaderd. “Een architect kan het concept niet bedenken en voor ons is belangrijk dat het gebouw ten dienste van een functie wordt neergezet”, zegt Weghorst. De buitenkant van het pand krijgt nog een opknapbeurt om het er wat aantrekkelijker uit te laten zien.
Zorg
In het toekomstige Zwolse zorgpark is ruimte voor 20 tot 50 instellingen en bedrijven. Weghorst: “Samen moeten zij een soort one-stop-shop vormen, maar dan voor genezing, verzorging en gezondheid.” Het park past in de ontwikkelingen in de zorg. Technische mogelijkheden maken het makkelijker snel en frequent aandacht te besteden aan lichaamsverzorging. Tandcorrectie, plastische chirurgie, of een ooglaserbehandeling, bijvoorbeeld, zijn niet langer voorbehouden aan de elite. Een belangrijke factor is ook de toenemende vergrijzing. De komende decennia zal het aantal ouderen blijven toenemen. Daarmee stijgt ook het aantal chronisch zieken en de behoefte aan specifieke zorg. Een andere factor is het invoeren van marktwerking in de zorg. Ziekenhuizen moeten meer met elkaar en andere aanbieders concurreren. Aanvullende voorzieningen in het zorgpark maken de Isala klinieken aantrekkelijker, omdat de patiënten op één locatie terechtkunnen. Het zorgpark kan bovendien het imago van het ziekenhuis verbeteren. Onderzoek wijst uit dat mensen zich beter voelen en sneller genezen in een rustige, parkachtige omgeving.
Contacten
Contacten met landelijke zorgaanbieders zijn al gelegd voor het zorgpark in Zwolle. Namen wil Weghorst niet noemen, maar hij kan ze wel omschrijven. Hij is in gesprek met een bedrijf dat ziekteverzuim bij werknemers wil voorkomen, een fitnessketen, een landelijke orthopediekliniek en een tandartsenkliniek. Privé-klinieken voor bijvoorbeeld plastische chirurgie en ooglaserbehandelingen kunnen wel een ruimte huren, maar die categorie zorgaanbieders is niet het belangrijkste voor de ontwikkelaar. Het project draait helemaal om het verbinden van de eerste, tweede en derdelijnszorg. “Daar staan nu nog hoge schuttingen tussen, het zou mooi zijn als we die weg kunnen nemen.” De verbouwing staat gepland voor 2009.