Een grote zinken bak die elk moment kan veranderen, dat is het idee achter de nieuwbouw van Grand Hotel Karel V in Utrecht. Daarvoor zijn geperforeerde optrekschermen met zinken bekleding voor de ramen aangebracht. De gasten kunnen de zonwering naar believen openen en zo het uiterlijk van het gebouw veranderen.

Net als de gevel van het gebouw wilde de architect dat de zonwering voor de 18 raampartijen van zink zou zijn. Gekozen is voor geperforeerde panelen. “De gaatjes zijn drie millimeter in doorsnee en vormen een constant patroon. Door de optrekconstructie is het op twee manieren zonwerend. Bij laagstaande zon wordt het licht door de perforaties gefilterd, maar je kunt nog wel naar buiten kijken. Het luifeltje dat ontstaat als de schermen volledig opgetrokken zijn, beschermt tegen het felle licht van hoogstaande zon”, zegt Jan Overduin, projectadviseur van Limelight. Het is een optrekluifel die uit vier delen bestaat en naar beneden scharniert. Dicht lijkt het alsof het onderdeel van de gevel is, alleen de perforaties verraden de achterliggende raampartijen. “De optrekschermen bestaan uit vier scharnierende delen van elk ongeveer 55 centimeter hoog met een huid van zink. De werking zou je kunnen vergelijken met een gekantelde M die wordt samengetrokken”.

Geschiedenis
De zonweringen zitten aan het nieuwe gedeelte van Grand hotel Karel V. De locatie heeft een rijke geschiedenis. Op het terrein werd tussen 1348 en 1359 de nieuwe hoofdzetel voor de Ridderlijke Duitse Orde gebouwd. In 1546 vonden Karel V en zijn zuster Maria van Hongarije er onderdak. In 1808 dwong koning Lodewijk Napoleon de Duitse Orde het Duitse Huis af te staan en daarna was het pand in gebruik als militair hospitaal.
De nieuwbouw moest niet detoneren met de oude historische gebouwen van het complex. Architect Hans Heine tekende voor het ontwerp. “Een grote zinken doos, wel op pootjes, want het wellnesscenter op de benedenverdieping heeft glazen wanden met zinken hoeken.” De zonwering moest daarom ook een zinken bekleding krijgen, zodat het een afgesloten geheel is, totdat er gasten komen.
Het is de bedoeling dat de roomservice de zonwering sluit en de gasten deze openen, zodat zij als het ware een gat maken in de zinken doos, zodat het pand er iedere dag anders uitziet. “Je kunt het ook op elk moment stoppen, daarvoor moet de gast op een knopje drukken. Kinderen moeten ook iets te spelen hebben, open en dicht, dat is toch fantastisch”, zegt Heine enthousiast. Het duurt wel even voor de zonwering helemaal open of dicht is.

Lijmen
De architect wilde geen zichtbare bevestiging, dus geen nagels in het zink. “Het kostte wel wat moeite om de partijen daarvoor bij elkaar te krijgen, maar ze lijmen zoveel dat ik vond dat ze dit ook konden lijmen”, zegt Heine.
De frames moesten eerst worden aangebracht. De zinken platen kwamen daarin met een haakconstructie en het geheel moest worden vastgelijmd. Dat had wel wat voeten in de aarde, bevestigt Marco Wijkhuizen, werkvoorbereider van Aannemingsbedrijf H.J. Jurriëns B.V.  uit Utrecht. “Onze onderaannemer Jobse heeft de zinken platen geleverd en er op gemaakt. De architect wilde eerst horizontale sleuven in het aluminium, maar in overleg met Jobse hebben we dat afgeraden. Dan zou de wind er te veel vat op hebben. Maar het beeld moest van binnenuit ook mooi zijn. Jobse kwam toen met het idee om de platen te perforeren.” Daarvoor moesten de zinken platen wel wat zwaarder worden gemaakt. Andere gebruikers raadt hij aan rekening te houden met de afstemming tussen de verschillende partijen. “De maatvoering van de bouwkundige achterconstructie, de draagconstructie van de lamellen en de zinken bekleding van de lamellen moet namelijk exact op elkaar worden afgestemd.