Voor goede ICT-systemen is het cruciaal dat de kloof tussen analisten en architecten wordt overbrugd. Het blijkt dat de twee beroepsgroepen een andere focus hebben en soms zelfs een andere taal spreken. Vier onderzoekers, twee promovendi en twee postdocs, met hun begeleiders houden zich bezig met het probleem en werken samen met zes bedrijven in het project QuadREAD.
QuadREAD staat voor Quality-Driven Requirements Engineering and Architectural Design. “Het project QuadREAD brengt twee academische disciplines samen: informatiesystemen (requirements engineering) en software engineering (architectural design). We willen een brug slaan. Vanuit de universiteit voeren we het project uit in twee leerstoelen: Software Engineering en Informatiesystemen”, zegt Klaas van den Berg, universitair docent Software Engineering van de Universiteit Twente.
De twee disciplines spreken ook binnen de universiteit een andere taal. “Ze hebben hun eigen jargon, eigen literatuur en eigen conferenties”, schetst Van den Berg. In het project wil hij die disciplines proberen samen te brengen. Ook in het bedrijfsleven speelt dit. “Een voorbeeld is het woord architectuur. De analisten denken vooral aan de bedrijfsprocessen en de engineers denken aan het systeem. De architecten proberen goede systemen te bouwen. Systemen die goed werken en mooi op elkaar aansluiten. Toch moeten de systemen uiteindelijk de bedrijfsdoelen realiseren, de wensen van de klant en moet het systeem beheerbaar en onderhoudbaar zijn”, aldus Van den Berg.
Het project moet de twee vakgebieden samenbrengen zodat software kan worden gemaakt die beter op de wensen van de klant inspeelt en applicaties die mee kunnen veranderen. Daarbij zijn twee zaken belangrijk. De kwaliteit van de architectuur moet voldoen aan de eisen van de klant en daarvoor moeten een aantal zaken worden gekwantificeerd. De veiligheid, de prestaties, de beschikbaarheid en de aanpasbaarheid, bijvoorbeeld, zouden meetbaar moeten zijn, omdat ze van belang zijn voor het systeem en de gebruiker. Daarnaast moeten de beslissingen over bepaalde architectuuraspecten herleidbaar zijn. Het moet duidelijk zijn wanneer en waarom een ontwerp is aangepast. “Als je die weet, kun je bij een aanpassing zien wat allemaal mee moet veranderen”, aldus Van den Berg.
De helft van het project QuadREAD, dat loopt van 2006 tot 2010, wordt gefinancierd door Jacquard. Aan het project werken zes bedrijven mee: Shell, Getronics PinkRoccade, Chess, LogicaCMG, Kwards en Atos Origin. Sommige daarvan zijn gericht op de informatiesystemen, andere meer op de architectenkant. “We hebben nauw contact met de bedrijven. Nu zijn er vooral afstudeerders die concrete projecten uitvoeren bij de bedrijven. De bedoeling is dat ook de onderzoekers op termijn in de bedrijven werken om te kijken of de oplossingen echt toepasbaar zijn. We zitten nu nog in de verkenningsfase”, aldus Van den Berg.
Eltjo Poort is namens LogicaCMG bij het project betrokken. Hij kan uit het eerste jaar al een succesje melden. “Een deel van onze systemen wordt in Nederland gebouwd, een deel bij onze offshore ontwikkelfabriek in India. Onze vraag was hoe je omgaat met de communicatie van de systeemeisen naar India. Dat heeft een afstudeerder onderzocht en die resultaten zijn rechtstreeks bruikbaar in de praktijk”, aldus Poort.
Hij heeft het projectvoorstel met Van den Berg verdedigd voor de selectiecommissie van de Jacquard. De kloof tussen analisten en architecten speelt volgens hem ook in het bedrijfsleven. “Bij de systemen die wij bouwen, moet het nemen van de architectuurbeslissingen in lijn zijn met de eisen van de analisten. Anders gaat het verkeerd.” De verkokering noemt hij als reden waardoor de beslissing van de systeemarchitecten en die van de analisten niet meer op elkaar aansluiten.
Nu wordt er wel een analyse gemaakt van de systemen, maar daar zit nog niet alles in. “We hebben een functiepuntanalyse voor het ontwerp en dan weten we de omvang, namelijk welke functionaliteiten erin moeten. Het ‘wat’ is daarmee snel te kwantificeren, maar voor de grootte gaat het ook over het ‘hoe’: de gebruikersvriendelijkheid, hoe snel het moet werken en hoe nauwkeurig, bijvoorbeeld”, aldus Poort.
Het project draait volgens Poort vooral om goed stakeholdermanagement – het omgaan met alle betrokkenen en hun wensen. “Wat gebeurt er tussen een analist en architect van begin tot later als er bijvoorbeeld veranderingen komen. Een systeem draait al drie jaar, maar er moet iets anders. Mogelijk moet je het ontwerp veranderen, maar dan moet je wel weten waarom destijds is besloten het ontwerp zo te maken. Aanpassen is link als dat niet duidelijk is”, aldus Poort.
Overigens denkt Poort niet dat met QuadREAD de kloof gedicht zal zijn: “Daarvoor is één onderzoeksproject niet genoeg, maar heb je een mentaliteitsverandering nodig. Dit project brengt ons wel dichter bij het doel.”