De Rotterdam is met 149,1 meter hoogte en 160.000 vierkante meter vloeroppervlak het grootste multifunctionele gebouw van Nederland dat in één keer is ontwikkeld. Het gebouw is ontworpen door architectenbureau OMA. Geberit leverde materiaal voor de afvoeren en inbouwreservoirs, Sanitair Installatie Hoogendoorn bv nam de installatie voor zijn rekening.

‘De Rotterdam’ is met onder meer 60.000 vierkante meter kantoor, 1.500 vierkante meter horeca, een viersterren lifestyle-hotel met rond de 260 kamers en vergaderruimten, een grote parkeergarage en 240 woningen een verticale stad op de Wilhelminapier in Rotterdam. Op een terrein van slechts één voetbalveld zijn dagelijks 5000 mensen aanwezig en daarmee is het niet alleen het dichtst bebouwde stuk grond, maar ook het dichtst bevolkte stukje Nederland.

Het gebouw bestaat uit drie torens van bijna 150 meter hoogte die slechts 7 meter van elkaar af staan. Deze torens zijn iets verschoven ten opzichte van een voetstuk van 6 verdiepingen tot zo’n 30 meter hoogte. Een gebouw van die hoogte is een uitdaging voor de makers en installateurs van de afvoeren

Jeroen Bosman, technisch adviseur Geberit

“Hier is een traditioneel afvoersysteem gebruikt. Onze Sovent T-stukken hadden nog niet genoeg capaciteit. Hierdoor zouden meerdere standleidingen nodig zijn, dus in overleg met de installateur is voor een traditioneel afvoer systeem gekozen. Dit project is mede de aanleiding geweest voor ons om de Sovent Highpower te ontwikkelen, maar die was nog niet beschikbaar”, zegt Jeroen Bosman van Geberit.  Het traditionele systeem heeft standleidingen van 160 tot 200 mm diameter. Op 1 liter waterafvoer is 30 liter lucht nodig om de drukverschillen in het afvoersysteem te elimineren. De buizen steken  door het dak van het gebouw,  elke standleiding heeft een secundaire parallel aan de standleiding lopende  ontspanningsleiding, zodat lucht  in het systeem kan worden aangezogen en deels kan circuleren. Bovendien kan  het rioolgas weg via de open bovenkant die door het dak steken. Het meeste water, 90 procent, gaat via de wanden van de leidingen naar beneden richting het onderliggende riool. Na een val van 20 meter is de maximale valsnelheid van het water in een standleiding bereikt. Dan ontstaat een balans door de wrijving van de buis en neemt de snelheid niet of nauwelijks meer toe. Het water  valt met een rotgang naar beneden hierdoor ontstaat een grote overdruk, als er dan ergens een steentje of ander  hard voorwerp  mee wordt gespoeld, bijvoorbeeld in het toilet, kan de liggende buis onder aan de standleiding breken. Geberit leverde daarom de PE buis, van slagvast polyethyleen. “Bij ander materiaal kan de leiding springen en dat is niet de bedoeling. Bovendien ontstaat er ook geen schade als een ontstoppingsbedrijf met ketting en borstel de leidingen moet ontstoppen”. Zeker bij een afvoer die hoger is dan drie verdiepingen is dit belangrijk”, aldus Bosman.

“De afvoer is voor een groot gebouw als dit een hele puzzel. Verschillende gebruiksfuncties, zoals in dit geval hotel, kantoren, commerciële ruimten en woningen mogen geen gekoppelde afvoer hebben vanwege overlastrisico en verschil in berekeningsuitgangspunten. De capaciteitsberekeningen maakt de installateur. Meestal ligt er al een principe plan van de bouwadviseur en de architect, maar de precieze berekeningen komen meestal van de van de installateur omdat deze in de laatste fase voor uitvoering over de meest recente gegevens beschikt”, licht Bosman toe.

Marco Lek, projectleider Sanitair installatie Hoogendoorn bv

“In dit geval hebben we standleidingen van 160 en 200 mm diameter gebruikt”, zegt Marco Lek, projectleider van Sanitair Installatie Hoogendoorn bv.  “In het project zit ruim 26 km afvoerleiding verwerkt. Hoeveel aansluitpunten er zijn? Dat wil ik niet weten, zo veel. We hebben zeker 685 toiletten afgemonteerd en dat is alleen in de kantoren en het hotel”, zegt Marco Lek.

In dit project is gekozen voor twee standleidingen naast elkaar waar de verdiepingen om en om op zijn aangesloten, zodat het water beter kan ‘kleven’. “Het hecht beter aan de randen en zo bereik je dat 90 procent van de afvoer langs de wanden gaat. De lucht kan er dan beter tussendoor. De standleidingen zijn door drukvereffeningsleiding aan elkaar verbonden, zodat er extra lucht bij kan”, beschrijft Lek. Het rioolgas verdwijnt door een pijp naar boven. In het geval van ‘De Rotterdam’ komen er twee pijpen uit het dak van de hoteltoren en twee uit de kantorentoren.

De verspringing van de torens van dit gebouw maakte het een lastige klus. Daarvoor zijn twee bochten van 45 graden gemaakt met passtuk ertussen. De bocht moet bestand zijn tegen de druk die van boven komt en je moet rekening houden van grote hoeveelheden water door de bocht.

Het team van Hoogendoorn heeft op basis van het richtlijnenbestek zelf een ontwerp gemaakt voor het definitieve uitvoeringsbestek. Computerprogramma Bink rekende uit  wat er precies nodig was in dit geval voor het hotel en de kantoren. De belasting is daar anders dan in woningen. “Het was voor ons niet de meest ingewikkelde klus, maar wel verreweg de grootste. De uitdaging bij ‘De Rotterdam’ zat in het zeer beperkte bouwterrein en het transport van de materialen en gereedschap door onze monteurs ”, zegt Lek. Hij is erg benieuwd naar het nieuwe systeem van Geberit, Sovent Highpower.